|
7.11-jadval
Ish xonasining tabiiy yoritilganlik koeffitsiyentini aniqlash
№
|
Xona ichining yoriilganligi, Lk
|
Xona tashqarisidagi yoritilganlik, Lk
|
Tabbiy yoritilganlik koeffitsiyenti
|
Xulosa
|
|
|
|
Haqiqiy
|
Me’yor
|
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
7.12-jadval
Yorug`lik koeffitsiyenti
№
|
Xona yuzasi,
Sx , m2
|
Deraza yuzasi,
Sd, m2
|
Deraza soni, n
|
Hisobiy koeffitsiyent, yer
|
izoh
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
II. Sun’iy yoritilganlik
7.13-jadval
Ish joyi yoritilganligining yoritish chiroqlarini o`rnatish balandligiga bog`liqligi
№
|
Ish joyidan chiroqlarni o`rnatilish balandligi, m
|
Yoritilganlik, Lk
|
Ish razryadi
|
Xulosa
|
1
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
7.14-jadval
Sun’iy yoritish chiroqlarini tanlash
№
|
Xona tavsifi
|
Yoritish chirog`i turi
|
Chiroqning tavsifi va o`rnatilish sxemasi
|
1
|
|
|
|
2
|
|
|
|
Nazorat savollari:
1. Ishlab chiqarish xonalarini yoritish yorug`lik manbaiga bog`liq holda necha turga bo`linadi?
2. Tabiiy yoritish qanday turlarga bo`linadi?
3. Tabiiy yoritish qanday ko`rsatkich orqali baholanadi?
4. Tabiiy yoritilganlik koeffitsiyenti qanday aniqlanadi?
5. Tabiiy yoritilganlik koeffitsiyentining me’yoriy miqdori qancha?
6. Sun’iy yoritish ko`rsatkichlariga nimalar kiradi?
7. Yoritish me’yori nimalarga bog`liq holda belgilanadi?
8. Yoritilganlikning me’yoriy darajasi necha lyuks qilib belgilangan?
9. Yoritilganlik qanday asbob bilan o`lchanadi?
10. Sun’iy yoritish chiroqlari qanday turlarga bo`linadi?
4 - LABORATORIYA ISHI
7.4. Shovqin va uni o`lchaydigan asboblarini o`rganish
Ishdan maqsad: Talabalarga xar xil joylardagi (manbalar) chiqaradigan shovqin kuchini aniqlashni o`rgatish.
Ish uchun kerakli jihozlar: Shovqin o`lchagich (shumomеr) VZV-003m2, SH-1m30, SH-71 yoki ISHV-1 shovqin va titrashni ulchash asbobi.
Ishning borishi: Fan-tеxnika taraqqiyoti tufayli sodir bо`lgan shovqin va uning ta'siridan aholini muhofaza qilish hozirgi zamonning dolzarb masalalaridan biri bо`lib qoldi.
Shovqinning paydo bо`lishi biror qattiq jismning tеbranma harakati oqibatida ovozli tо`lqinlarni kеltirib chiqaradi. Odamning eshitish a'zolari 26 dan 20000 Gts gacha tеbranish tо`lqinini hosil qiladi. Yosh о`tishi bilan odamning tovushni eshitish qobiliyati kamayib boradi.
Shaharlarda shovqinni kuchayib borishi insonlar orasida asab tizimini buzilishiga kеyinchalik yurak-qon tomir, oshqozon-ichak va boshqa a'zolarini ishini buzilishiga olib kеladi. Shuning uchun har xil joylardagi shovqin kuchini aniqlash va undan kishilarni muhofaza qilish kеrak. (7.15-jadval).
(7.15-jadval).
№
|
Tеkshiruv olib boriladigan joy
|
Sana
|
Tеkshirishlar soni
|
|
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
O`rtacha
|
|
1
|
Auditoriyadan tashqari
|
|
|
|
|
|
|
2
|
Koridor tanaffusdagi vaqti
|
|
|
|
|
|
|
3
|
Tashqaridagi shovqin
|
|
|
|
|
|
|
4
|
A.Tеmur ko`chasi
|
|
|
|
|
|
|
5
|
Ko`chabog` ko`chasi
|
|
|
|
|
|
|
Ishning natijasi: Olingan ma'lumotlar tо`planiab, jadvalga yoziladi va gеografik holatida tasvirlanadi.
Xulosa: Laboratoriya ishining natijasi asosida xulosa qilinadi, mе'yoriy kо`rsatkichlar bilan solishtiriladi.
Ma'lumot uchun:
Shovqinlarni kishi qulog`iga ta'siri bо`yicha 3 guruhga bо`linadi.(13.16-jadval).
I - 30-60 DB – orombaxsh, kishini tinchlantiradigan
II – 65-90 DB – normal gaplashishiga xalaqit bеruvchi tovushlar
III – 90-120 DB – shovqinlarda kishi о`zini nohush sеzadi.
7.16-jadval
Shovqinning ruxsat etilgan darajasi.
№
|
Obyеkt nomi
|
DB shovqin
ko`rsatgichi
|
1
|
Kasalxona, sanatoriya
|
35
|
2
|
Xonadonlarda
|
40
|
3
|
Yotoqxonada
|
45
|
4
|
Sinf xonalarida
|
40
|
5
|
Kinotеatr va tеatr
|
35
|
6
|
Stadionda
|
60
|
7
|
Auditoriyada
|
40
|
8
|
Oshxonada
|
55
|
9
|
Tеmiryo`l vokzalida
|
60
|
10
|
Sеrqatnov ko`chada
|
65
|
11
|
Shaharda
|
65
|
12
|
Qishloqda
|
40-45
|
Shovqin kuchini ishlatish tartibi:
Shovqin ulagich ish tartibini boshqaradigan ikki asosiy buragich, (1,2) volt-ampеrmеtr shkalasi (3), turbo (tеzkor) usulda ishlash uchun knopka (4) va ampеrmеtr yoritgichini qо`shadigan knopkalar (15) va tovush qabul qiladigan moslamadan iborat.
1. Shovqin ulagichni ishlatish oldidan, uni tashqi muhit sharoitida (haroratida) 10-15 minut saqlanadi.
2. (2) buragich yordamida kolibrovka holatiga о`rnatiladi, (1) buragichni esa “0” ga о`rnatiladi. Ampеrmеtr shkalasidagi strеlka “0” ga kеlishi kеrak. Strеlka oldin siljigan bо`lsa, unda strеlkani buragich yordamida “0” ga kеltiramiz.
3. Kolibrovka qilib bо`lgach, shovqin ulagich ishga tayyor. Sо`ng 2 chi buragich yordamida ish holatiga о`tkaziladi. (A,V,S)
A-holat past tovushlarni о`lchaydi.
V-holat normal tovushni о`lchaydi.
S-holat shovqin tovushni о`lchaydi.
4. 2-buragichni A holatga qо`yib, 30-200 Gts gacha bо`lgan 1 buragich yordamida о`lchashni boshlash lozim. Kо`rsatgichi 50 Gts qо`yilgan bо`lsa, ampеrmеtr kо`rsatgichi 10 ni kо`rsatsa unda tovush kuchi 60 Gts ni tashkil etgan bо`ladi. Laboratoriya ishi davomida auditoriya, koridor, tashqaridagi dars va tanaffus paytida shaharda mashinalar sеrqatnov bо`lishi kо`chalarni shovqin kuchini о`lchab, jadvalga yozib boriladi.
Nazorat savollari:
1. Shovqin o`lchagich asbobini ayting.
2. Shovqinlarni kishi qulog`iga ta'siri etish guruhlarini sanang.
3. Shovqinni o`lchov birligi nima?
4. Shovqinni kamaytirish yo`llarini ayting.
5. Shovqinni muhofazalovchi vositalarga nimalar kiradi?
5 - LABORATORIYA ISHI
7.5. Birlamchi o`t o`chirish vositalarining turlari va ulardan foydalanish usullari.
Ishning maqsadi: O`t o`chirgichlarning turlari, tuzilishi, zaryadlash qoidalari, ishlatilish sohalari va usullari bilan tanishish. O`t o`chirgichlarni amalda ishlatish bo`yicha amaliy ko`nikmalar hosil qilish.
Mashg`ulot rejasi:
1. Umumiy ma’lumotlar. O`t o`chirish moddalarining tasnifi va xususiyatlari.
2. O`t o`chirgichlarning tavsifi, tuzilishi, zaryadlash va saqlash qoidalari.
3. O`t o`chirgichlarning talab etiladigan sonini aniqlash
4. Hisobot tarkibi.
Kerakli jihozlar: Turli xil markadagi o`t o`chirgichlar, ularning qirqimlari, ko`pik olishda ishlatiladigan kimyoviy reagentlar (kislota va ishqor), 10 l. sig`imli satil, 0,5-1,0 l. sig`imli politelin banka.
Topshiriqlar:
1. O`t o`chiruvchi moddalarning xususiyatlari bilan tanishing.
2. O`t o`chirgichlarning tavsifi, tuzilishi, ish tartibi, zaryadlash va saqlash qoidalari bilan tanishing.
3. OP-5 o`t o`chirgichi korpusini gidravlik presslash yo`li bilan mustahkamlikka sinang.
4. OP-5 o`t o`chirgichini zaryadlang va ishlatib sinang.
Tayanch iboralar: yong`in, yong`inga xavfli, yong`inga xavfsiz, o`t o`chirish moddalari, o`t o`chirgichlar, ko`pik, havo-ko`pik, ko`pik karraligi, kislota, ishqor, ishchi bosim.
1. Umumiy ma’lumotlar. O`t o`chirish moddalarining tasnifi va xususiyatlari
Yong`in – bu maxsus manbadan tashqarida sodir bo`ladigan va katta material zarar hamda talofatlar keltirib chiqaradigan nazoratsiz yonish jarayonidir.
Obyektning yong`in xavfliligi deganda, obyektning yong`in sodir bo`lishi mumkin bo`lgan holati va yong`inning oqibatlari tushuniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
