Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

Yong`in (o`t) o`chirish vositalari va usullari. O`t o`chirish usullari quyidagicha bo`lishi mumkin:
l. Yonayotgan zonani ko`p miqdorda issiqlik yutuvchi materiallar yordamida sovitish.
2. Yonayotgan materiallarni atmosfera havosidan ajratib qo`yish.
3. Yonayotgan zonaga kirayotgan havo tarkibidagi kislorod miqdorini kamaytirish.
4. Maxsus kimyoviy vositalarni qo`llash.
Issiqlik ogohlantirgich qurilmalarning turlari
Asosan ishlash prinsipi termo elektr to`lqinlarini mavjudligi. Agar har turdagi metallar orasida harorat o`zgarsa u holda zanjir birikadi va qurilma ishlay boshlaydi. Hozirgi paytda DPS-033 va DPS-1AG turlari ishlatiladi. Ular differensial ogohlantirgichlar turiga kiradi. Ishlash prinsipi yuqori sezuvchi harorat sezuvchi qarshiliklar va harorat o`zgarishini sezuvchi element.(7.10–rasm).

7.10- rasm. Yarim o`tkazgichli issiqlik ogohlantirgichlar

Harorat qarshilik tezda sezuvchi rele orqali aniqlaydi: KMT-1, KMT-4, KMT-11. Asosan releni ishlashida unumdorligi harorat qarshilikni elektr tarmoqqa ulanilsa, tarmoqda elektr toki ko`payganligini sezish mumkin.

7.11- rasm. Tutunli ogohlantirgichlar.
Ishlash prinsipi tok kuchini sezuvchi element orkali utayotgan kattaligini uzgarishida bunda asosan sezuvchi element (tutun paytida konsentratsiyasini uzgarishi).( 7.11- rasm).
Sezuvchi element fotoelementli va ionli kamera. Ogohlantirgich TO-1- tiratron rele, sezuvchi element- ionli kamera, asosan ishni bajaruvchi organ-tiratron razryadi sovuq katod bilan. (7.12-rasm). Ionli kamerada IK Radioaktiv moda sifatida plutoniy - 239 parchalanish davri 2,4TQ⁴ yii.

7.12- rasm. Kombinatsiyalashgan ogohlantirgichlar.


KO-1 ishlash prinsipi tutun va harorat ko`tarilishiga sezish orqali amalga oshiriladi, harorat oralig`i (60-80°C gacha) nazorat xonasida. Ogohlantirgich normal ishlash sharoiti harorat -3Q°C dan -60°C va nisbiy namlik - 80%. Ishga tushish vaqti 10 sekunddan ortiq emas.