Hasanxon jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili grafika, Orfografiya va Orfoepiya bo‘limlari bo‘yicha Urganch – 2022 grafika

6. Differensiatsiya prinsipi (simvolik prinsip).Bu prinsip asosida tuzilgan imlo qoidalariga ko'ra, shakli bir xil bo'lgan so'zlar (omonimlar) yozuvda signalizatorlar (ishora belgilari), diakritik belgilar vositasida yoki bir harf o'rnida boshqa harf ishlatish orqali farqlanadi: atlas(mato) - atlas(geografik atlas)
7. Shakliy-an ’anaviy yozuv. Bu prinsip so'z boshida yoki oxirida ikki undosh qatorlashib kelgan leksik birliklarning imlosini qoidalashtirishga asos bo'ladi.
8. Semantik-uslubiy prinsip: a) semantik prinsip so'z yoki so'z shakllarining imlosini ularning ma'nolariga tayanib belgilaydi. Masalan, lola, po'lat(turdosh otlar) — Lola, Po'lat(atoqli otlar), ishchi(«-chi» kasb oti yasovchi) - isk-chP. («-chi» - so'roq yuklamasi), senda («-da» — o'rin-payt kelishigi affiksi) - sen-da! («-da» - kuchaytiruv va ta’kid
yuklamasi) kabi; b) uslubiy prinsip asosida tuzilgan imlo qoidalari so'z yoki grammatik shakllarning semantik tarkibidagi uslubiy semalarning nutqdagi faollashuvini yozuvda ifodalash uchun xizmat qiladi.
Orfogramma - so'zning yoki so'z formasining imlo qoidasiga mos ravishda yozilgan shakli.
Orfografiya prinsiplari - imlo qoidalarining tuzilishiga asos bo'lgan tamoyillar: fonetik prinsip, fonematik prinsip, morfologik yoki fonematik- morfologik prinsip, grafik prinsip, tarixiy-an’anaviy prinsip, shakliy- an'anaviy yozuv prinsipi, semantik-uslubiy prinsip kabi.


Yozuv
O'zbek adabiy tili tarixini davrlashtirishga oid manbalarda hozirgi o'zbek adabiy tili XIX-XX asrlarda61 yoki XX asrning 20—30- yillarida shakllangan degan qarashlar mavjud. Demak, uning yozuv tizimlarini ham XX asr boshidan to hozirga qadar bo'lgan va bo'layotgan jarayonlar bilan bog'lab o'rganish maqsadga muvofiqdir.
O'zbek yozuvining XX asr tarixi murakkab jarayonlarga boyligi bilan xarakterlanadi: bu davrda o'zbek yozuvi bir necha marta tub isloh qilindi — bir grafik tizimdan boshqa grafik tizimga ko'chirildi. Jahon xalqlarining yozuv tarixida bunday hodisa kamdan kam uchraydi. Mavjud manbalar tahlilidan shu narsa ma’lum bo'ladiki, o'zbek yozuvining XX asr tarixi to'rt davrni o'z ichiga oladi: