Harorat o’lchash va rostlash prinsipi

Manometrik termometrlar haqida umumiy ma‘lumotlar

Manometrik termometrlar texnikaviy asbob bo’lib, termosistemaning ish moddasi jixatidan gazli, suyuqlikli va kondensatsion termometrlarga bo’linadi. Bu asboblar suyuqlik va gazsimon muhitlarda – 150 dan +1000 gacha bo’lgan haroratlarni o’lchashga muljallangan.

Manometrik termometrlar ko’rsatuvchi va o’ziyozar qilib ishlanadi. O’ziyozar termometrlarga doiraviy yoki lentasimon diagramma qog’ozi quyiladi. Diagramma qog’ozini sinxron dvigatel, ba‘zi turlarida esa soat mexanizmi ishga tushiradi.

Manometrik termometrlar kimyo sanoatida keng ishlatiladi. Uni asosan portlash xavfi bor joylarda ishlatish mumkin u holda diagramma qog’ozini soat mexanizmi aylantiradi. Manometrik termometrlarning sxemasi 5.1–rasmda keltirilgan. Asbob termoballon 1, kapillyar naycha 2 va manometrik qism 3-9 dan iborat. Manometrik prujina 3 ning bir uchi tutqich 4 ga kavsharlangan. U kanal orqali prujinaning ichki bo’shlig’ini termoballon bilan ulaydi. Prujinaning ikkinchi bo’sh uchi germetiklangan va povodok 5 yordamida sektor 6 bilan bog’langan. Bu sektor o’z navbatida tribka 7 bilan tishli ilashish vositasida ulangan. Tribka 7 ning o’qiga strelka 8 o’rnatilgan. Uzatish mexanizmidagi oraliqni to’ldirish uchun spiral tola 9 o’rnatilgan, uning ichki o’ramining uchi tribka o’qiga ulangan.

Asbob sistemasi (termoballon, kapillyar va manometrik prujina) ish moddasi, asosan gaz va suyuqlik bilan boshlang’ich bosimda to’ldiriladi. Termoballon isishi bilan ish moddasining germetiklangan termosistemadagi bosimi oshadi, buning natijasida prujina yoyila boshlaydi va uning bo’sh uchi siljiydi. Prujina bo’sh uchining siljishi uzatish mexanizmi orqali (povodok, sektor va tribka) ko’rsatkichning holati bo’yicha hisobga olinadi. Termoballon odatda zanglamas pulatdan ishlanadi, kapilliyar esa jezdan yoki pulatdan ishlanib, uning tashqi diametri 2,5 mm, ichki diametri esa 0,35 mm ga teng bo’ladi. Asbob vazifasiga ko’ra kapillyar naychaning uzunligi turlicha (0,6 m dan 60 m gacha) bo’ladi.

Manometrik termometrlarda bir chulg’amli, ko’p chulg’amli (6 dan 9 gacha) va spiralli manometrik naychalar ishlatiladi.