Harflar imlosi

Diqqat!!! Qavsdan matematikada ham keng foydalaniladi .  (57+38) – 17 = ? 

[  ] ko’rinishidagi qavsdan foydalanish hollari ham ko’p uchraydi . Masalan , egalik qo’shimchasi qo’shilganda 

shah[a]ri , o’r[i]ni , sing[i]lisi so’zlaridagi “a” , “i” unlilari qoidaga ko’ra tushirib qoldiriladi . 

6. Butunning bo’laklarini , to’plamning tarkibiy qismlarini punktual ravishda sanash uchun yarim qavsdan 

foydalaniladi 

O’zbek tilida quyidagi nutq uslublari mavjud : 1) so’zlashuv uslubi ; 2) badiiy uslub;   3) ilmiy uslub ;   4) rasmiy 

uslub ;   5) publitsistik uslub . 

So’zlashuv uslubining ikki shakli mavjud :  a) oddiy so’zlashuv uslubi ;   b) adabiy so’zlashuv uslubi . 

VI. Ko’p nuqta 

Ko’p nuqta XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab o’zbekcha matnlarda uchraydi . 1876-yildan e’tiboran 

“Turkiston viloyatining gazeti”da muntazam qo’llangan . 

Ko’p nuqta quyidagi o’rinlarda ishlatiladi : 

1. Mazmunan tugallanmay qolgan gaplar oxirida . 

To’ra biroz o’ylab turgach , podshoning devordagi suratini , so’ngra o’zining yelkasidagi pogonni ko’rsatdi : 

—Mana  shu imperiya…  

Miryoqub hech narsa anglamadi. (A. Cho’lpon) 

2. So’zlovchining cheksiz his-hayajonini , beqiyos tabiat manzaralarini ifodalash uchun 

Do’xtir ayol og’iz berkitib piq-piq yig’ladi . 

—Men  …men O’zbekistonda besh-olti yil ishlab edim ,—deya  yig’ladi . Bechora xalq-a , bechora xalq-a … 

(T.Murod) 

Qish… Butun atrof oppoq libosda … 

3. Matn yoki jumla qisqartirilsa 

—Anovi kuni menga bir oyat aytib edingiz—Xo’sh , xo’sh ?  —Ilkimdan kelguncha...—deb boshlanar edi .  —Ha-

ha , bo’tam , lekin bu oyat emas , hazrat Navoiyning hikmatlaridur . (X.To’xtaboyev) 

4. Fikr bo’lib-bo’lib ifoda qilinsa yoki duduqlanib aytilsa  

Muhammadniyoz yolg’iz : —Turkistonda birinchi m…m…artaba tia…t…t…tr , —dedi-da , fikrga toldi . 

(A.Cho’lpon) 

5. Suhbatdoshning gapi javobsiz qoldirilsa 

—Manavi dub eshiklaringizni yelkamda tashib kelganman . Tushundingizmi?   

—… 

 —Tushundingizmi  , deyapman ?  (X.Sultonov)  

6. Tushirilib qoldirilgan harf , raqam , so’z kabilar o’rnida 

Niqtalar o’rniga kerakli harflarni qo’yib ko’chirib yozing .  Xayri..oh , a…loq , …abar , xatti-…arakat