3-§. Zaruriy mudofaa
Zaruriy mudofaa
har bir kishiga tug‘ilishidan xos bo‘lgan, umumiy
ko‘rinishida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 27-moddasida
mustahkamlangan uning sha’ni, qadr-qimmati, hayoti va sog‘lig‘iga
tajovuz qilishdan himoyalanish huquqidan kelib chiqadi
1
. Ko‘rib
chiqilayotgan jinoiy-huquqiy institutning ijtimoiy foydali maqsadi – huquq
bilan muhofaza qilinadigan manfaatlarni himoya qilish aynan shunda
namoyon bo‘ladi.
Zaruriy mudofaa ijtimoiy xavfli va huquqqa qarshi bo‘lgan
tajovuzlardan – jinoyatlardan himoya qilishning usullaridan biri bo‘lib,
uning oqibatida tajovuzchi shaxsga zarar yetkaziladi, bu esa uning jinoiy
qilmish bilan tashqi jihatdan o‘xshashligini belgilab beradi. Ayni paytda,
zaruriy mudofaa fuqarolarning ijtimoiy foydali faoliyati bo‘ladi, chunki u
majburan tusga ega bo‘lib, jinoiy harakatlarning oldini olish va unga chek
qo‘yishga qaratilgan. Aynan ushbu ko‘rsatilgan sabablar tufayli qonun
«zaruriy mudofaa holatida sodir etilgan, ya’ni mudofaalanuvchi yoxud
boshqa kishining shaxsi yoki huquqlarini, jamiyat yoki davlat
manfaatlarini qonunga xilof tajovuzlardan tajovuzchiga zarar yetkazgan
holda himoya qilish chog‘ida qilingan harakat, agar zaruriy mudofaa
1
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси: Ўн иккинчи чақириқ Ўзбекистон Республикаси Олий
Кенгашининг ўн биринчи сессиясида 1992 йил 8 декабрда қабул қилинган. (2002 йил 27 январда ўтказилган
умумхалқ референдуми натижаларига кўра ҳамда унинг асосида Ўзбекистон Республикасининг 2003 йил 24
апрелда қабул қилинган Қонунига мувофиқ Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси XVIII, XIX, XX,
XXIII бобларига ўзгартиришлар ва қўшимчалар қиритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2007 йил 11
апрелда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 89-моддасига, 93-
моддасининг 15-бандига, 102-моддасининг иккинчи қисмига тузатишлар киритилган. Ўзбекистон
Республикасининг 2008 йил 25 декабрда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг
Конституцияси 77-моддасининг биринчи қисмига ўзгартириш киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2011
йил 12 декабрда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 90-моддасининг
иккинчи қисмига тузатиш киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2014 йил 16 апрелда қабул қилинган
Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 32, 78, 93, 98, 103 ва 117 моддаларига ўзгартиш ва
қўшимчалар киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 6 апрелда қабул қилинган Қонуни билан
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 80-моддасининг 4-бандига, 81-моддасининг еттинчи қисмига,
83-
моддасига, 93-моддаси биринчи қисмининг 13 ва 14- бандларига, 107-моддасининг биринчи қисмига, 110-
моддасининг биринчи ва учинчи қисмларига, 111-моддасига ўзгартишлар ва қўшимча киритилган. Ўзбекистон
Республикасининг 2017 йил 31 майда қабул қилинган Қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг
Конституцияси 80-моддасининг 5 ва 12-бандларига, 93-моддаси биринчи қисмининг 13-бандига ҳамда 108, 109-
моддаларига ўзгартишлар киритилган. Ўзбекистон Республикасининг 2017 йил 29 августда қабул қилинган
қонуни билан Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 99 ва 10-моддаларига ўзгартишлар киритилган.) –
Т.: “Ўзбекистон”, 2017. – 12 б.
383
chegarasidan chetga chiqilmagan bo‘lsa, jinoyat deb topilmaydi» deb
belgilaydi
Do'stlaringiz bilan baham: |