Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 35-moddasining 2-qismida

  muayyan qilmishda mavjud bo‘lgan 

holda uning jinoiyligini istisno qiladigan holatlarning ro‘yxati keltirilgan: 

«kam ahamiyatli qilmishlar; zaruriy mudofaa; oxirgi zarurat; ijtimoiy 

1

 

Уголовное право. Общая часть: Учебник / А.С. Якубов, Р. Кабулов и др. – С. 345 

379 

 

                                                           

---

xavfli qilmish sodir etgan shaxsni ushlash chog‘ida zarar yetkazish; 

buyruqni yoki boshqacha tarzdagi vazifani bajarish; kasb yoki xo‘jalik 

faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan asosli tavakkalchilik va jismoniy yoki ruhiy 

majburlash  yoxud shunday majburlashni qo‘llash bilan qo‘rqitish 

natijasida». 

Ushbu ro‘yxat to‘liq qamrab oluvchi bo‘lib, shu tufayli unda 

ko‘rsatilmagan boshqa holatlar qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan 

holatlar deb tan olinishi mumkin emas. Shu sababli, masalan, mavjudligi 

bilan qilmishning jinoiyligi belgilanadigan voqealar yoki harakatlar yoki 

harakatsizlik yoki uning boshqa manbalarda istisno etilishi asoslanadigan 

holatlar shunday qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holat deb tan 

olinmaydi. 

Shuni  qayd etish lozimki, qonun nafaqat qilmishning jinoiyligini 

istisno qiladigan holatlarni mustahkamlab qolmasdan, balki ularning 

qonuniyligi shartlarini ham belgilab beradi, ularga JK III bo‘limining 36, 

37, 38, 39, 40-moddalari bag‘ishlangan. Ushbu shartlarga mos kelmaslik 

muayyan harakatlarni ko‘rib chiqilayotgan holatlarning birortasiga 

kiritilishiga imkon bermaydi. 

JKda qilmishning jinoiyligini istisno qiladigan holatlarning 

mustahkamlanishi, bir tomondan, jinoiy-repressiv choralar qo‘llanishining 

kamayishiga, boshqa tomondan, fuqarolarning huquqiy faolligi oshishiga 

olib keladi. Ushbu holatlar fuqarolarning jinoyatchilikka qarshi kurashda 

ishtirok etishining eng muhim shakli bo‘lib, u insonlarning ongli irodaviy 

faol harakatlarida amalga oshiriladi. Shunday qilib, ushbu institutning 

me’yorlari pirovardida JK vazifalarining hal etilishiga qaratilgan.