Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

shaxsning ilgari qasddan 

sodir etgan jinoyati uchun hukm qilinganligidir

. Hukm qilinganlik 

retsidiv jinoyatni takroran jinoyat sodir etishdan farqlash imkonini 

beruvchi asosiy belgi bo‘lib hisoblanadigan jinoiy-huquqiy oqibatdir. 

«Takroran va retsidiv jinoyat sodir etilishi qonunda belgilangan 

asoslar va doirada og‘irroq jazo tayinlanishiga olib kelishini inobatga olib, 

har bir ish bo‘yicha JK 77–80-moddalariga muvofiq tugallangan yoki olib 

tashlangan sudlanganlik holati mavjudligi haqidagi materiallar tekshirib 

chiqilishi va shunga asoslanib, retsidiv jinoyat bor-yo‘qligi to‘g‘risidagi 

1

 

Қаранг:  Ўзбекистон  Республикаси  Олий  суди  Пленумининг  2006  йил  3  февралдаги  «Судлар  томонидан 

жиноят  учун  жазо  тайинлаш  амалиёти  тўғрисида»ги  1-сонли  қарори,  9-банд,  2-хатбоши  //  Тўплам,  2-жилд.  – 

227-

б. 

367 

 

                                                           

---

masala hal etilishi kerak»

1

. Shu bilan birga, mahkumning holatini 

og‘irlashtirishning oldini olish maqsadida, shuni esda tutish lozimki, 

JKning 65, 66, 661, 68, 69, 70, 71, 76-moddalariga binoan shaxs ilgari 

sodir etgan jinoyati uchun jinoiy javobgarlikdan va jazodan ozod etilgan 

bo‘lsa, sudlanganligi belgilangan tartibda olib tashlangan yoki o‘chgan 

bo‘lsa, shuningdek, qonunda shaxs ilgari sodir qilgan qilmish jinoiyligi 

bekor qilingan taqdirda, sudlanmagan hisoblanadi.  

Sudlanganlikning mavjudligi u yoki bu darajada jazoning turi va 

hajmiga ta’sir etadi hamda turli xil jinoiy-huquqiy oqibatlarga olib keladi. 

Ilgari jinoiy javobgarlikka tortilib, keyinchalik yana qasddan jinoyat sodir 

qilgan shaxslarga nisbatan jazo tayinlash masalasini hal qilishda, sudlar 

jazo tayinlashning individuallashtirish prinsipiga asoslanib, ashaddiy 

tarzda tuzalish yo‘liga tushishni istamayotgan retsidivist shaxslarga asossiz 

ravishda  yengilroq jazo berish JK maqsadlari ro‘yobga oshishiga xalaqit 

berishini inobatga olishlari shart.  

Jinoyat qonunida retsidiv jinoyat haqida Jinoyat kodeksi umumiy 

qismi normalarida ham, maxsus qismi normalarida ham so‘z boradi.  

Umumiy qism normalarida retsidiv jinoyat:  

–  jazo tayinlashda JK 56-moddasi 2-qismi «n» bandiga muvofiq 

og‘irlashtiruvchi holat sifatida hisobga olinishi mumkin;  

– JK 60-moddasida nazarda tutilgan qoida bo‘yicha jazo tayinlashning 

alohida tartibi qo‘llanishini keltirib chiqaradi;  

–  jazoni ijro etish muddatlari o‘tishining uzilishiga asos bo‘lib 

hisoblanadi (JK 69-moddasi 2-qismi);  

–  JK 72-moddasi 7-qismida mustahkamlangan shartlar mavjud 

bo‘lganda shartli hukm qilish qoidalarining qo‘llanilishiga to‘sqinlik 

qiladi; 

–  aybdorning chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lganligi munosabati 

bilan jazodan ozod qilinishiga (JK 71-moddasi 1-qismi) to‘sqinlik qiladi; 

1

 

Қаранг:  Ўзбекистон  Республикаси  Олий  суди  Пленумининг  2006  йил  3  февралдаги  «Судлар  томонидан 

жиноят  учун  жазо  тайинлаш  амалиёти  тўғрисида»ги  1-сонли  қарори,  9-банд,  1-хатбоши  //  Тўплам,  2-жилд.  – 

227-

б. 

368 

 

                                                           

---

–  jazo  o‘tash muddatidan ilgari shartli ozod qilishda yoki jazoni 

yengilrog‘i bilan almashtirishda jazoning haqiqiy o‘talgan muddatini 

ko‘paytirishga asos bo‘ladi;  

– jazoni ijro etish koloniyasi turini belgilashga asos bo‘ladi;  

– amnistiya aktini qo‘llash masalasini hal qilishda hisobga olinadigan 

shartlardan biri bo‘lishi mumkin. 

Jinoyat kodeksi maxsus qismi normalarida retsidiv jinoyat xavfli va 

o‘ta xavfli retsidiv jinoyat bilan bog‘liq va jinoyat tarkibining 

baholanadigan belgisi sifatida tan olinadi.