Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

o‘ta xavfli retsidiv

 jinoyat bir qancha jinoyat sodir etishning nisbatan 

eng og‘ir shakllaridan biri bo‘lib hisoblanadi. 

JK 34-moddasi 3-qismi

 shaxsni o‘ta xavfli retsidivist deb topishning 

quyidagi asoslarini keltiradi: «besh yildan kam bo‘lmagan muddatga 

ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlanishi mumkin bo‘lgan qasddan 

yangi jinoyat sodir etish, ya’ni: 

a) ilgari o‘ta og‘ir jinoyati uchun yoki ikki marta og‘ir jinoyati uchun 

hukm qilinib, ularning har biri uchun besh yildan kam bo‘lmagan 

muddatga ozodlikdan mahrum qilish jazosi tayinlangan shaxs tomonidan 

o‘ta og‘ir jinoyat sodir etilishi; 

b) ilgari og‘ir jinoyati uchun ikki marta hukm qilingan yoki oldin-

keyinligidan qat’i nazar, og‘ir yoki o‘ta og‘ir jinoyatlar uchun ularning har 

biriga besh yildan kam bo‘lmagan muddatga ozodlikdan mahrum qilish 

jazosi tayinlangan shaxsning og‘ir jinoyat sodir etishi o‘ta xavfli retsidiv 

jinoyat deb topiladi». 

Mazkur variantlarni bayon qilish barobarida, qonun chiqaruvchi 

jinoyatlarni sodir qilishda ayb shakliga to‘xtalmaydi. Biroq, JK 15-

moddasi mazmunidan kelib chiqadiki, og‘ir va o‘ta og‘ir jinoyatlar faqat 

qasddan sodir qilinishi mumkin. Binobarin, jinoyatlarning ijtimoiy 

xavflilik darajasini belgilashda eng quyi chegara sifatida kamida besh yil 

ozodlikdan mahrum qilish jazosi namoyon bo‘ladi. Bu hol jinoyatlarning 

qonundagi tasnifiga to‘liq muvofiqdir. 

«Jinoyat kodeksi 34-moddasi uchinchi qismini qo‘llashda ozodlikdan 

mahrum qilish jazosiga sudlangan shaxs deganda, muqaddam sudning 

1

 

Қаранг:  Ўзбекистон  Республикаси  Олий  суди  Пленумининг  2004  йил  24  сентябрдаги  «Қасддан  одам 

ўлдиришга  оид  ишлар  бўйича  суд  амалиёти  тўғрисида»ги  13-сонли  қарори,  21-банд,  3-хатбоши  //  Тўплам,  2-

жилд. – 199–200-б. 

370 

 

                                                           

---

qonuniy kuchga kirgan hukmiga ko‘ra, ozodlikdan mahrum qilish 

tariqasidagi jazo tayinlangan shaxs tushunilib, bunda hukm ijroga 

qaratilganligining, shu jumladan, shaxs mazkur jazoni o‘tamaganligi 

(masalan, shaxsning jazoni o‘tashdan bo‘yin  tovlaganligi, jazo ijrosi JPK 

533-moddasiga muvofiq kechiktirilganligi)ning yoki qisman 

o‘taganligining (masalan, keyinchalik jazodan muddatidan ilgari shartli, 

amnistiya aktiga asosan, kasalligi oqibatida ozod qilinganligining, jazo 

yengilrog‘i bilan almashtirilganligining) ahamiyati yo‘q, hukm jazoni ijro 

etish  muddatlari  o‘tib  ketganligi  uchun  ijroga  qaratilmagan  holler  (JK 

69-moddasi) bundan mustasno. 

Shu munosabat bilan JK 34-moddasi 3-qismida ko‘rsatilgan belgilar 

mavjud bo‘lganda, sud ilgari shartli hukm qilingan yoxud hukm ijrosi 

kechiktirilgan shaxsni ham, agar bu shaxs tegishlicha sinov muddati yoki 

hukm ijrosi kechiktirilgan davr ichida yangi jinoyat sodir etsa, o‘ta xavfli 

retsidivist deb topishga haqli»

1

. 

O‘ta xavfli retsidiv jinoyatning asosiy o‘ziga xos belgisi uning o‘ta 

xavfli retsidiv deb, faqat sud tomonidan topilishining 

mustahkamlanganligidir