Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

ishtirokining xarakteri

  har bir 

ishtirokchining funksional rolini belgilaydi. 

Uning jinoyatdagi 

ishtiroki darajasi 

esa, shaxsning o‘z rolini bajarish 

bo‘yicha harakatlari jadalligi haqida, uning hamjihatlikda sodir etiluvchi 

jinoyatga hissasi haqida tasavvur beradi. Masalan, odam o‘ldirishda 

yordamchilik shaxs jinoyat qurbonini qachon va qayerda poylash 

qulayroqligi xususida maslahat berganda yoxud bajaruvchining iltimosiga 

ko‘ra,  unga qotillik qurolini topib berishda, bajaruvchiga jinoyat joyidan 

tezda  g‘oyib bo‘lishi uchun transport vositasini topib berishda va 

hokazolarda ifodalanishi mumkin. Har ikki holatda ham yordamchining 

funksional  roli (ya’ni, ishtiroki xarakteri) bir xil, ammo ishtirok darajasi 

turlichadir. Bundan tashqari, aynan harakatlar tavsifi ishtirokchilarni 

turlarga ajratish imkonini beruvchi alomatlardir. Ishtirokchilar 

harakatlarining xarakteri qonun chiqaruvchi tomonidan «tashkil etdi», 

«rahbarlik qildi», «og‘dirdi», «yordamlashdi» kabi ifodalarda tavsiflanadi. 

Shu tariqa faqat jinoyatdagi ishtirokida, ya’ni yagona jinoyatning tashqi 

tomonini bajarishda har bir ishtirokchi, bajaruvchi, tashkilotchi, dalolatchi 

va yordamchilar o‘rtasidagi tafovutni topish, demak  ular ayblanayotgan 

muayyan jinoyatlar tarkiblarini topish ham mumkin. 

Ishtirokchilikda sodir etiluvchi  jinoyatda 

bajaruvchi 

markaziy siymo 

hisoblanadi. Bajaruvchi o‘zining qatorida boshqa funksional  rolni 

bajaruvchi shaxslar –  tashkilotchi, dalolatchi yoki yordamchi harakat 

qilgan hollardagina mavjuddir.  

NOTA BENE ! 

Jinoyatni bevosita to‘la yoki qisman sodir etgan yoxud qonunga 

muvofiq javobgarlikka tortilishi mumkin bo‘lmagan shaxslardan yoki 

boshqa vositalardan foydalanib jinoyat sodir etgan shaxs