Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

JK 26-moddasi 3-qismi

  mazmuniga ko‘ra, jinoyat sodir etishdan 

ixtiyoriy qaytish javobgarlikni butun jinoiy xulq-atvorga nisbatan istisno 

qilmaydi. «Jinoyatni oxiriga yetkazishdan ixtiyoriy qaytgan shaxs,  agar 

amalda sodir etgan qilmishida boshqa jinoyat tarkibining barcha alomatlari 

bo‘lsa, ushbu Kodeks bo‘yicha javobgarlikka tortiladi». 

Bunday hollarda jinoiy javobgarlik subyekt  amalda (jinoyat sodir 

etishdan qaytgan paytgacha) sodir etgan qilmishi uchun kelib chiqadi. Shu 

sababli, odam o‘ldirish uchun zaharli moddani o‘g‘irlagan shaxs uni sodir 

etishdan ixtiyoriy qaytgan bo‘lsa, qasddan odam o‘ldirish uchun 

javobgarlikdan ozod qilinadi, chunki u hech qanday harakat sodir etmagan 

va ularni sodir etishdan qaytgan, biroq u zaharli moddani qonunga xilof 

ravishda egallagani uchun JK 251-moddasiga binoan javobgarlikka 

tortilishi lozim. 

Jinoyat sodir etishdan ixtiyoriy qaytishni o‘z qilmishidan chin 

ko‘ngildan pushaymon bo‘lish, ya’ni shaxsni o‘z aybiga iqror bo‘lib, 

keltirilgan zararni bartaraf qilish, tugatish, qoplash, jinoyatning 

ochilishiga, uning boshqa ishtirokchilari fosh qilinishiga, jinoyat natijasida 

egallangan mol-mulkni izlab topishga yordam berish bilan bog‘liq faol 

ixtiyoriy harakatlardan farqlay olish lozim. O‘z qilmishidan chin 

ko‘ngildan pushaymon bo‘lishga aybini bo‘yniga olish to‘g‘risida arz 

qilish kiradi. O‘z qilmishidan chin ko‘ngildan pushaymon bo‘lish 

283 

 

---

javobgarlikni yengillashtiradigan holat hisoblanadi, ba’zi bir hollarda esa, 

u jinoiy javobgarlikdan ozod qilish uchun asos bo‘lishi ham mumkin.