Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

2-§. Jinoiy qilmish va uning turlari 

Obyektiv tomonning zaruriy belgisi – 

qilmish 

JK Maxsus qismi 

barcha moddalarida nazarda tutilgan. Shuning uchun  qonun chiqaruvchi 

qilmish deganda, asosan, jinoyatni nazarda tutadi. 

Jinoiy javobgarlikka faqat jinoiy harakat (harakatsizlik) sodir qilgan 

shaxslar tortilishi mumkin. 

Qilmishsiz,

  ya’ni insonning tashqi dunyodagi 

muayyan xulq-atvorisiz jinoyat ham, jinoiy  javobgarlik uchun asos ham 

yo‘q. Insonning ma’lum jinoiy xulq-atvorida namoyon bo‘lmagan jinoyat 

sodir qilish haqida fikr bildirishning o‘zi jinoyatni tashkil qilmaydi. 

Ayni paytda, jinoyat-huquqiy ma’noda qilmishni harakatlar tizimi, 

shaxsning faoliyati, xulq-atvori bilan tenglashtirish kerak emas. Aksariyat 

hollarda jinoyat tarkibi sifatidagi qilmish «xulq-atvor», «faoliyat»ni emas, 

158 

 

---

balki alohida bo‘g‘inlardan tashkil topgan aniq harakatni qamrab oladi 

(nomusga tegish, shikast yetkazish, qasddan odam o‘ldirish). Bundan, 

jinoyat-huquqiy ma’nodagi har qanday harakat yoki xulq-atvor ham 

jinoyat tarkibidagi qilmish bo‘la olmaydi, degan xulosa qilishimiz 

mumkin.