Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

NOTA BENE ! 

Huquqqa xiloflik

  deganda, qilmishni Jinoyat kodeksi Maxsus qismi 

moddalari orqali taqiqlash tushuniladi, ya’ni shaxs jinoyat qonuni 

taqiqlagan harakatni sodir qiladi yoki qonunda bajarilishi shart deb 

ko‘rsatilgan harakatni bajarmaydi (harakatsizlik). 

 

Huquqqa xiloflik belgisini faqat jinoyat qonuni Maxsus qismi 

normalari dispozitsiyalari bilan chegaralab qo‘yish noto‘g‘ri bo‘ladi. 

Maxsus qism normalarini Umumiy qism normalari bilan birga qo‘llash 

kerak, chunki Maxsus qismda ko‘rsatilgan qilmishni to‘g‘ri kvalifikatsiya 

qilish va jinoiy javobgarlikni qo‘llash masalalari ularning birgalikdagi 

kuchda bo‘lishi bilan aniqlanadi. Faqat shundagina bosh va asosiy masala 

–  o‘z ichiga ijtimoiy xavflilik darajasi va tabiatini olgan hamda jinoyat-

huquqiy taqiq o‘rnatuvchi jinoyat huquqi normalarida ifodalanuvchi 

jinoyatning moddiy mohiyatini to‘g‘ri aniqlash mumkin. 

Jinoiy huquqqa xiloflik va jinoyat-huquqiy taqiq tushunchalari aynan 

bir xil bo‘lib, Maxsus qismning aksariyat normalari tuzilishi jihatdan 

taqiqlovchi normalardir. Ma’lum holatlarda qilmishlarga yoki usul, yo‘sin 

va hokazolarga taqiq qo‘yilgan (masalan, JK 148–149-moddalari). JK 

Maxsus qismidagi normalar majburiyat yuklovchi xususiyatga ega. Ba’zi 

bir hollarda Maxsus qism normalari muayyan bir qilmish sodir etishni 

majbur qilib qo‘yadi. 

Shu bilan birga, taqiqlar boshqa normativ-huquqiy hujjatlarda ko‘zda 

tutilgan bo‘lishi ham mumkin. Maxsus qismda o‘sha normativ-huquqiy 

hujjatlar talabi buzilganligi uchun jazo chorasi –  sanksiya  belgilanadi. 

Buni JK