Harbiy-texnik instituti m. X. Rustambayev

subyekt tomonining mazmuni

 quyidagilarda o‘z ifodasini topadi: 

–  birinchidan,  subyekt  tomon har qanday jinoyatning zaruriy belgisi 

hisoblanadi. Uning mavjud emasligi esa, qilmishning jinoiyligini istisno 

etadi; 

–  ikkinchidan, jinoyat tarkibidagi barcha belgilarni  o‘z ichiga olgan 

jinoyatning subyekt tomonini belgilash sodir etilgan qilmishning to‘g‘ri va 

asosli kvalifikatsiya qilinishining majburiy va zaruriy  shartidir; 

–  uchinchidan,  subyekt  tomonning to‘g‘ri belgilanishi, obyektiv 

belgilari bo‘yicha o‘zaro bir-biriga bog‘langan jinoyat tarkibini bir-biridan 

ajratishda yordam beradi; 

– to‘rtinchidan, subyekt tomonning tarkibi (mazmuni) shaxsning sodir 

etgan jinoiy qilmishining ijtimoiy xavflilik darajasini aniqlash imkonini 

beradi. Masalan, jinoyatga puxta tayyorgarlik ko‘rish, uni sodir etishning 

tafsilotlarini  o‘ylab chiqish, subyektning yuqori darajadagi xavfli 

shaxsligidan dalolat beradi. Shuningdek, aksincha, to‘satdan yuzaga 

kelgan holatlar natijasida sodir etilgan jinoyatlar yoki ruhiy kechinmalar 

ta’siri ostida sodir etilgan jinoyatlar subyektning ijtimoiy xavfliligi past 

darajadagi shaxs ekanligini ifodalaydi; 

– beshinchidan, jinoyat subyekt tomonining to‘g‘ri belgilanishi, jinoiy 

javobgarlikni va ozodlikdan mahrum etish kabi jazolarni 

individuallashtirish uchun shart-sharoit hisoblanadi; 

–  oltinchidan, sodir etilgan qilmishning subyekt  tomonini aniq tahlil 

qilish, jinoiy javobgarlikka olib keladigan ijtimoiy xavfli qilmishni, jinoyat 

qonuni bilan qo‘riqlanadigan  obyektlarga zarar yetkazgan bo‘lsa ham, 

jinoiy bo‘lmagan qilmishdan ajratib olish imkonini beradi; 

– yettinchidan, subyekt tomonni to‘g‘ri aniqlash – jinoyat huquqining 

qonuniylik, insonparvarlik, odillik, ayb uchun javobgarlik kabi 

tamoyillarini ta’minlash va mustahkamlashning zaruriy shartidir.