|
Taftish komissiyasi
fuqarolar yig’inining moliya-xo’jalik faoliyatini
tekshirish uchun tuziladi.Taftish komissiyasi:
–fuqarolar yig’ini organlari tomonidan fuqarolar yig’ini mol-mulkini
saqlash va undan foydalanish, jumladan pul mablag’larining maqsadli va
manzilli sarflanishi holatini tekshiradi;
–fuqarolar yig’ini organlari tomonidan hisob-kitob hujjatlarining
qonun hujjatlariga muvofiq yuritilishini tekshiradi;
–fuqarolar yig’ini tomonidan tashkil etilgan tadbirkorlik faoliyati
subyektlari moliyaviy-xo’jalik faoliyatining qonun hujjatlariga muvofiq
amalga oshirilayotganligini tekshiradi;
–tekshirish natijalarini tahlil qiladi va fuqarolar yig’iniga takliflar va
xulosalar kiritadi.
603
Taftish komissiyasi fuqarolar yig’inining moliya-xo’jalik faoliyatida
aniqlangan xato va kamchiliklarni bartaraf etish chora-tadbirlarini ishlab
chiqadi va tasdiqlash uchun fuqarolar yig’iniga kiritadi.
Taftish komissiyasi o’z faoliyatida mustaqildir va faqat fuqarolar
yig’iniga hisobot beradi.
Taftish komissiyasi a’zolari bir vaqtning o’zida fuqarolar yig’ini
boshqa organining a’zosi bo’la olmaydi.
Fuqarolar yig’ini faoliyatining asosiy yo’nalishlari bo’yicha
komissiyalar va taftish komissiyasi o’z faoliyatini fuqarolar yig’ini
tomonidan tasdiqlanadigan nizomlar asosida amalga oshiradi.
4-§. FO’O’BO ning mahalliy davlat hokimiyati organlari bilan o’zaro
munosabatlari
Davlatchilikni mustahkamlash faqat davlat hokimiyatining vertikalini
kuchaytirish va mustahkamlashdan iborat emas. Ishlar boshqaruvini
samarali tashkil qilish, mahallalarda amalga oshayotgan, fuqarolarning
o’zini o’zi boshqaruvi vositasida fuqarolik jamiyati asoslarini faol qurishga
ham tayanadi. Aynan mahalla instituti, avvalombor, aholiga eng yuqori
yaqinlashgan darajada, konstitutsiyaviy maqsadlar – huquqiy, ijtimoiy
davlat qurishni amalga oshirishning birinchi asosi bo’lish imkoniga ega.
Bugun global muammolarni faqat birgalikda, hamkorlikda,
muvofiqlashtirilgan va kelishilgan davlat boshqaruvi asosida yechish
mumkinligi ham shubhasiz. Mahalla va mahalliy davlat boshqaruvi esa,
yagona ijtimoiy tizim elementlari bo’lib, bir-birlarini o’zaro to’ldiradilar
va doimiy o’zaro bog’liqlikda turadilar. Davlat va mahallaning o’zaro
bog’liqligi fuqarolar birlashmasining ijtimoiy xususiyatiga ham, jamoa tan
olgan davlat dasturlarini amalga oshirishda individual va jamoa bo’lib
ishtirok etishga ham asoslangan.
Mazkur jihatlar doirasida mahalliy davlat boshqaruvi, tizimning
alohida tarkibiy qismlari va ijtimoiy muhit o’rtasida yaxshi yo’lga
qo’yilgan kommunikatsiyalar bilan birgalikda bir butun tashkiliy
tuzilmaga aylanishi, har qachongidan hamdolzarb. Mahallada, bizning
mamlakatimiz bosib o’tgan, real tarixiy-huquqiy rivojlanishi asosida vaqt
bilan sinalgan qadriyatlar tizimini saqlab qolishga intilish mavjud.
Mahalla bugungi kunlarga o’ziga xos xususiyatlari va urf-odatlari bilan
etib keldi, shunchalik chidamli ekanki, biz u bilan hisoblashmaslikka
ilojimiz yo’q.
Mahallaning turmushi har doim ham barqarorligi bilan ajralib turgan.
Mahalla ijtimoiy qadriyat sifatida barqarorsizlik davrida ham, turli siyosiy
604
idora usullarida ham, turli davlat tuzumlarida ham talab etilganligi aynan
shu fakt bilan izohlanadi.
Aynan mahalla davlat hokimiyati tizimini demokratik shaklga
keltirdi va aynan u tenglikning tayanch qoidalarini yaratishga muyassar
bo’ldi.
Biz, mahallasiz na markaziy, na hududiy davlat xokimiyati o’z
vaqtida turli rejadagi, turli darajadagi, ko’p xollarda juda ziddiyatli va
kutilmaganda paydo bo’ladigan muammolardan xabardor bo’lishga va
ularni samarali hal etishga qodir emasligini tushunib yetdik.
Mahalla, keng ma’noda, davlat boshqaruvining joylardagi davomidir.
Ya’ni, uning faoliyat funksiyalarida davlat ildizlari mavjud. Ularni
parchalamoq, ajratmoq, uzib tashlamoq juda mushkuldir. Mazkur
jarayon ijtimoiy-boshqaruvning jihatlaridan bo’lib, davlat boshqaruvini
uzviy to’ldirib, uni yanada chuqurlashtiradi.
Bugungi kunda mahalliy hokimiyatni takomillashtirish, jamiyatni
milliy asoslarda boshqarishning dolzarb masalalaridan biri – fuqarolar
o’zini o’zi boshqaruvi institutining ilmiy asoslangan tushunchasini,
mazkur tushuncha mohiyatini uning mahalliy davlat va jamiyatni
rivojlantirishdagi roli bilan bog’liq holda ishlab chiqish hisoblanadi.
Mahalliy davlat hokimiyati va o’zini o’zi boshqarish tuzilmalarining
munosabatlari tahlili ularning umumiy belgilari mavjudligini namoyon
qildi. Jumladan:
–har ikkisi ham ijtimoiy rivojlantirish instituti;
–har biri hududiy tashkilotga ega;
–xalq ifodasidagi hokimiyat manbayiga ega;
–ular ommaviy hokimiyatni amalga oshiradi, biri – butun hududda
amalga oshiriladigan davlat hokimiyati, ikkinchisi faqat o’zini o’zi
boshqarish organlari hududida amal qiladigan ijtimoiy hokimiyat;
–ular soliq yig’ishga oid vazifani bajaradi;
–jamoat xavfsizligi va tartibini ta’minlash funksiyasini amalga
oshiradi, biri – (davlat hokimiyati) ichki ishlar va harbiylashgan tuzilma
orqali, ikkinchisi (o’zini o’zi boshqarish organlari) – jamoat tartibini
saqlovchi mahalla posbonlari ko’rinishida faoliyat yuritadi;
–huquqiy jihatdan tartibni saqlash va boshqaruvga doir ishlarni
amalga oshiradi, o’z huquqiy hujjatlariga, shuningdek, o’z boshqaruv
mahkamasiga ega.
605
Mahalliy davlat hokimiyati va fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish
organlarini tashkil etish va faoliyat ko’rsatish prinsipining umumiyligini
ham e’tibordan chetda qoldirib bo’lmaydi. Bular jumlasiga:
–xalq hokimiyati;
–qonuniylik;
–oshkoralik;
–vakillik organlarining saylanishi, ularning bir-biridan va ijtimoiy
uyushmalardan alohidaligi va mustaqilligi;
–huquq va vakolatlarning chegaralanganligi;
–jamoat fikrini inobatga olish;
–markazlashtirish va nomarkazlashtirishga oid vazifalarni optimal
ravishda mutanosiblikda olib borish kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
