Harbiy-texnik instituti konstitutsiyaviy huquq

 
·Qattiq konstitutsiyalar– alohida murakkab tartibda o‘zgartiriladi. 
Masalan, AQSh, Rossiya, O‘zbekiston konstitutsiyalari. 
 
·Doimiy konstitutsiyalar. Aksariyat konstitutsiyalar doimiydir.
 
·Vaqtinchalik (muvaqqat) konstitutsiyalar – Iroqda 1970-yil 
Birlashgan Arab Amirligida 1971-yildan beri harakatda bo‘lgan 
konstitutsiyalar. 
 
Uchinchidan
, konstitutsiyalarni ularning ijtimoiy mazmuniga qarab 
ham bir necha turga bo‘lish mumkin. Hozirgi kunda dunyoda 300 dan ortiq 
Konstitutsiya bor (federativ davlatlar subyektlarining Konstitutsiyalari 
bilan birga). Bu Konstitutsiyalar turli tarixiy davrda qabul qilingan bo‘lib, 
har xil ijtimoiy mazmunga ega. 
 
·G‘arb mamlakatlari Konstitutsiyalari. 
 
·Rivojlanayotgan mamlakatlar Konstitutsiyalari.
 
·O‘tish davri mamlakatlari Konstitutsiyalari. 
 
·Teokratik davlatlar Konstitutsiyalari.
 
Konstitutsiyalarni quyidagi turlarga ham bo‘lish mumkin:
 
·Demokratik Konstitutsiyalar.
 
·Avtoritar Konstitutsiyalar. 
 
·Totalitar Konstitutsiyalar.
 
Konstitutsiyalarni turli guruhlarga bo‘lish tabiiydir. Har qanday 
klassifikatsiya konstitutsiyalarni u yoki bu jihatini yaqqolroq ko‘rsatish 
uchun xizmat qiladi. 
 

---

18 
4-§. Formal va moddiy Konstitutsiya. Yuridik va amaliy Konstitutsiya 
Konstitutsiyaviy huquq fanida Konstitutsiya tushunchasi ikki xil 
ma’noga ega, deb qaraladi. Shu ma’noda 
formal
va 
moddiy
Konstitutsiya 
farqlanadi. 
 
Hozirgi zamon konstitutsiyaviy huquq fanida formal Konstitutsiya 
deganda, boshqa normativ-huquqiy hujjatlarga nisbatan yuqori yuridik 
kuchga ega bo‘lgan, qabul qilinishi va o‘zgartirilishi alohida tartibda 
amalga oshiriladigan qonun tushuniladi. 
 
Moddiy Konstitutsiya deganda esa davlat hokimiyatini tashkil etishni 
tartibga soluvchi normalar yig‘indisi tushuniladi. Bundagi asosiy narsa 
tartibga solish predmeti va ijtimoiy munosabatlarning mazmunidir.
 
Fransuz olimi F.Ardan:“Konstitutsiya–davlat hokimiyatining 
sinonimidir. Shuning uchun, hatto yozma hujjat bo‘lmaganda ham davlat 
o‘z Konstitutsiyasiga ham ega bo‘ladi. Agar davlat yozma hujjatga ega 
bo‘lganda ham Konstitutsiyani o‘zida aks ettirmaydi”, – deb yozgan edi.
 
Zamonaviy konstitutsiyaviy huquq fanida moddiy yoki amaliy 
Konstitutsiya deganda, davlat hokimiyatini hayotdagi amalga oshirilishing 
tushiniladi.