Harbiy psixologiya

Suitsidni kelib chiqishiga va oldini olishda quyidagi tashkiliy ko’rinishdagi kamchiliklar mavjud. Ular jumlasiga:

1. 
   O’z-o’zini o’ldirishning oldini olish muammomisiga etarlicha e’tibor qaratmaslik (komissiya faoliyatining o’ta sustligi);
   
2. 
   Harbiy xizmatchilarni xizmatga chaqirilishdan to zaxiraga bo’shatilgunga qadar bo’lgan davr ichida uzluksiz ravishda psixologik kuzatishni yo’lga qo’yilmaganligi;
   
3. 
   Komandirlarning o’z qo’l ostidagilarni yaxshi bilmasliklari, tarbiyaviy tadbirlarni (yakka tartibdagi tarbiyaviy ishlarni) nomigagina o’tkazilishi;
   
4. 
   Suitsidga sabab bo’luvchi haqoratlash va qiynash kabi faktlarni o’z vaqtida o’rganmaslik va chora ko’rmaslik;
   
5. 
   Harbiy xizmatchilar ruhiy salomatligini etarlicha baxolamaslik;
   
6. 
   Sog’lom turmush va maishiy sharoitlarning to’liq yaratilmaganligi, spirtli ichimliklarni ichish holatlariga to’liq barham berilmaganligi;
   
7. 
   Komandirlarni bo’ysunuvchi harbiy xizmatchilarning oilalaridagi axvolni bilmasligi, oilalar bilan olib boriladigan ishlardagi rasmiyatchilik;
   
8. 
   Harbiy xizmat sharoitida yuz beradigan suitsid xodisalarining asosiy sababi ijtimoiy omillar va profilaktika ishlarining yaxshi yo’lga qo’yilmaganligi.
   

Yana bir muammoli sabablardan biri bu aksariyat komandirlarda psixologik va pedagogik bilim va ko’nikmalarning to’liq shakllanmaganligi, tajribasizlik.

HARBIY XIZMATCHILARDAGI SUITSIDAL XULQ-ATVOR PROFILAKTIKASI
Yuqorida aytib o’tilganidek, hozirgi vaqtda butun dunyoda o’z joniga qasd qilish muammosini echimini topish juda dolzarb bo’lib turibdi. Bu muammoning yana bir tomoni shundan iboratki, keyingi yillarda yoshlar va sog’lom kishilar o’rtasida suitsid xodisalarining soni oshib borayapdi.
Ba’zi bir mutaxasislarning fikricha suitsid faqatgina insonlarga xos bo’lib ijtimoiy xodisa hisoblanadi va jamiyatning tuzilishi bilan belgilanadi. Lekin, boshqa tomondan qaraydigan bo’lsak bu – shaxsning murakkab vaziyatlarga nisbatan individual reakstiyasi bo’lib, muayyan insonning shaxsiy xayot sharoitlariga bog’liq bo’ladi.
Ba’zi harbiy xizmatchilar va umuman insonlar hayotda yuz beradigan salbiy hodisalarga ro’baru bo’lganlarida, ular, ushbu hodisalarga depressiv munosabat bildirishga (ya’ni, ruhiy siqilishga) moyil bo’lib, yuzaga kelgan vaziyatdan chiqishning yagona to’g’ri yo’li – hayotni tark etish deb biladilar.
Harbiy xizmatchilarning professional faoliyatining sifati to’g’ridan to’g’ri ularning psixofiziologik salomatligiga va holatiga bog’liq. Uni sog’lom ravishda saqlash va mustahkamlab borish komandir va ularning tarbiyaviy ishlar bo’yicha o’rinbosarlarining muhim faoliyat yo’nalishi hisoblanadi.
Harbiy xizmatchilar o’rtasida harbiy xizmatning salbiy psixofiziologik ta’sirini va zo’riqishlarini kamaytirish, uning natijasida kelib chiqishi mumkin bo’lgan suitsid xavfini oldini olish maqsadida psixogigienik va psixoprofilaktik tadbirlarni olib borish lozim.