Harbiy-dala terapiya

Kuyish kasalligining klinik ko'rinishi 
Termik shikastlanishga bog'liq kuyish kasalligining klinik kechishi to'rt bosqichda 
kechadi, ular orasida keskin chegaralar kuzatilmaydi: kuyishli shoki, o'tkir kuyishli 
toksemiya, septikotoksemiya, rekonvalesensiya. 
Birinchi bosqich.
Kuyishli shok kuygan bemorning og'ir ahvoli bilan 
xarakterlanadi. Uning rivojlanishi kuchli og'riqqa bog'liq bo'lib, MNS faoliyatining 
buzilishiga olib keladi, shuningdek teri va teri osti to’qimalari shikastlanadi, 
natijada gemodinamika, mikrosirkulyatsiya buziladi, suv – elektrolit balansi, 
kislota - ishqoriy muvozanat o'zgaradi, modda almashinuvi buziladi. Kuyishli shok 
1 - 3 kun davom etadi. 
Ikkinchi bosqich
. Toksemiya, moddalar almashinuving to'liq oksidlanmagan 
mahsulotlari, to'qima oqsillarining jadal parchalanishidan hosil bo'lgan mahsulotlar 
va bakterial toksinlar ta’sirida organizmning zaxarlanishi natijasida rivojlanadi. 
Toksemiya kuyish maydoni va chuqurligiga bog‘liq rivojlanadi va o’zining avjiga 
72 soatdan so'ng erishadi, 4-20 kun davom etadi. 
Uchinchi bosqich.
Septikotoksemiya, kuyish maydonida (shikastlangan, epidermis 
o'zining himoya vazifalarini bajara olmasligi tufayli) mikrob flora o'zining 
o'rnashish va ko‘payishiga qulay sharoit topadi. Cho‘zilgan yiringli jarayonda 
kasallik kechishi septik tus oladi. Bu bosqichning davomiyligi individual 
xususiyatlariga bog’liq, uning reaktivligiga (qarshilik ko'rsatishiga) va yaraning - 
granulyatsiyasi boshlanishiga bog'liq. 
To'rtinchi bosqich
. Rekonvalesensiya, kuyish maydonini granulyatsiyalar bilan 
to'liq yoki nisbatan to'liq yopilishiga bog'liq rivojlanadi. Qator hollarda KK ichki 
a’zolar tomonidan quyidagi asoratlar rivojlanishi bilan kechadi: zotlijam, nefrit, 

---

54 
kamqonlik, gepatit, oqsil almashinuvining og'ir buzilishlari. KK barcha 
bosqichlarida yurak - tomir tizimidagi o'zgarishlar kuzatiladi, qonda o'zgarishlar 
yuz beradi, immun tizim faoliyati keskin pasayadi, infeksion asoratlar rivojlanadi.