|
Yurak tomir asoratlari sindromi
.
Bu sindrom har xil xarakterdagi yurak
urishlari va yurak sohasidagi og’riqlar paydo bo’lishi bilan kechadi. Puls
tezlashgan yurak chegaralari ikki tomonga kengaygan, yurak tonlari
bo’g’iqlashgan, yurak choqqisida sistolik shovqin eshitiladi. AQB kollapsgacha
pasayadi. Elektrokardiogrammada miokardning funksional holati yomonlashuv
belgilari yoziladi: tishchalar voltaji pasayadi, qorincha kompleksi kengayadi, T va
R tishchalar pasayadi, S-T segmenti yuqoriga yoki pastga siljiydi.
O’NK I (1-2 gr)
avj olgan davrda o’zini yomon his qiladi, astenizatsiya
kuchayadi va vegetetiv buzilishlar kuzatiladi, neyrosirkulyator distoniya belgilari
paydo bo’ladi, uyqu va ishtaha buziladi (astenik sindrom)
Leykotsitlar soni 1,5-3,0*10
9
l gacha, trombotsitlar 60-100*10
9
l gacha kamayadi.
Kamqonlik qoida sifatida kuzatiladi. EChT 10-25mm/s Avj olish davri bir oygacha
davom etadi. Keyinchalik nurlanishdan so’ng ikkinchi oyning oxiriga kelib bemor
tuzaladi va ish qobiliyati tiklanadi.
O’NK II (2-4 gr).
Avj olgan davr ko’p hollarda tana harorati ko’tarilishidan
boshlanadi. Ahvoli yomonlashadi astenik, gemmoragik, infeksion sindromlar
22
belgilari paydo bo’ladi. Qon tizimidagi buzilishlar kuchayib boradi va ifodalangan
leykopeniyaga (1,5-0,5*10
9
l) va trombotsitopeniya (30-50*10
9
l) olib keladi.
Qizil qon hujayralari tomondan o’rtacha ifodalangan kamqonlik bo’ladi.
EChT 25-40 mm/s gacha oshadi. Ko’mikda gipoplaziya belgilari topiladi. Avj
olgan davri 2 oygacha davom etadi.
Bemor tuzalishi qon ishlab chiqarishni jadallashuvi belgilari bilan boshlanadi.
Tana harorati pasayadi, bemor umumiy axvoli yaxshilanadi. Tuzalish davrida
bemorlar hali shifoxonada davolanishga (1,0-1,5 oygacha) muhtoj bo’ladilar,
keyinchalik ular ambulator davolanishga chiqarilishlari mumkin. Faqat shundan
so’ng harbiy vrachlik va mehnat ekspertizasi masalalari hal qilinadi. Taxminan
O’NK II og’irlik darajasini o’tkazgan bemorlarni 50% da 4-5 oydan so’ng mehnat
qilish qobiliyti to’liq tiklanadi. Qolganlarida esa hali past holatda bo’ladi
O’NK III (4-6 gr).
Kasallik kechishida avj olgan davrga o’tkanda
shikastlanganlarning umumiy ahvoli keskin og’irlashadi, ifodalangan astenik,
infeksion sindrom belgilari (barqaror yuqori harorat, qaltirash va kuchli terlash
bilan kechuvchi qondan mikrob floralari paydo bo’luvchi ichak tayoqchasi,
stafilakokk, streptokokk, tonzillit, zotiljam rivojlanishi mumkin) gemmoragik
sindrom belgilari (terida tarqalgan qon quyilishlar, burundan, me’dadan. Ichakdan
qon ketishlar). Faol soch to’kilishi kuzatiladi (epilyatsiya sindromi). Yarali
nekrotik gingivit, stomatit rivojlanadi (orofarengial sindrom), har xil dispeptik
o’zgarishlar, tana vazni pasayishi (gastro intestinal sindrom) trombotsitopeniya
kuzatiladi, har xil xarakterdagi yurak sohasidagi og’riqlar ham kuzatilishi
mumkin. AQB pasayishi, taxikardiya (yurak tomirli buzilishlar sindromi). Qonda
leykotsitlar soni 0,5-1,09/l gacha pasayadi. Chuqur trombotsitopeniya kuzatiladi
(30*10
9
gacha) va ifodalangan kamqonlik rivojlanadi, qonni ivish davri va Dyuke
bo’yicha qonni oqish muddati uzayadi, qon quyqasini retraksiyasi buziladi, EChT
40-60 mm/s gacha oshadi O’NK bu davri uchun ifodalangan disproteinemiya
xarakterli bo’lib albuminlar miqdori kamaygan holda alfa 1 va alfa 2 globulinlar
ko’payadi. Ko’mik bo’shagan surtmalarida atipik limfotsitlar, yakkam-dukkam
o’zgargan segment yadroli neytrofillar, plazmatik va retikulyar hujayralar topiladi.
Avj olgan davri 2 oydan ortiq muddatda davom etadi. Kasallikni uchinchi
haftasidan boshlab o’lim bilan tugash hollari kuzatiladi.
Oqibat yomon kechmaganda uzoq muddatli tuzalish davri kuzatiladi, uning
jarayonida tezligi va muddati har xil bo’lgan alohida a’zo va tizimlar funksional
holatini qayta tilanishi kuzatiladi. Qon ishlab chiqarish jadal vaqisqa muddat
davomida qayta tiklanadi. Shuni ta’kidlash kerakki, ko’mik bir necha kun
davomida bo’shagandan giperplaziyalanganga aylanadi. Periferik qonda
leykotsitlar formulasini chapga siljishi bilan neytrofilli leykotsitoz rivojlanadi yoki
leykotsitlar, promiyelotsitlar hatto miyeloblastlar hisobiga.
Tuzalish belgilari paydo bo’lgandan so’ng birinchi 4-5 hafta davomida
bemorlar shifoxona sharoitida davolanishga muxtojdirlar. Keying davrlarda ular
23
ahvoli shunchalik yaxshilanadiki, ular dam olish maskanlariga yoki sanatoriylarga
1,5-2 oyga borishlari maqsadga muvofiqdir. Shundan so’ng ekspertiza masalalarini
yechish mumkin bo’ladi. O’NK III og’irlik darajasini o’tkazgan ko’pgina bemorda
bu davrda hali ifodalangan o’zgarishlar ish qobiliyatining pasayishi saqlanib
qoladi.
O’NK IV (6-10 gr, )
kasallikni avj olishi, qon ishlab chiqarishni jadal buzilishi
(ko’mikni bo’shashishigacha agranulatsitoz rivojlangungacha) qon oqishga
moyillikni va infeksion asoratlarni erta rivojlanishi bilan xarakterlanadi. Yuqori
harorat, ifodalangan qon oqishiga moyillik va umumiy ahvoli og’ir bo’lishi bilan
bir qatorda ichakdagi buzilishlar va organizmning suvsizlanishi rivojlanadi, avj
olib boruvchi MNS va yurak tomir tizimlari shuningdek buyrakni chiqarish
funksiyalari buzilib boradi.
Shuningdek barcha klinik sindrom belgilari namoyon bo’ladi.
Leykotsitlar soni pereferik qonda 0,1*10
9
ldan kam holatgacha pasayadi,
chuqur trombotsitopeniya (20*10
9
l gacha) kuzatiladi. Ifodalangan kamqonlik
rivojlanadi. EChT 60-80 mm/s gacha oshadi. Biokimyoviy siljishlar O’NK III
og’irlik darajasiga o’xshash bo’lib, kuchliroq ifodalangan bo’ladi. Ko’mik
bo’shagan deyarli hamma hollarda o’lim bilan yakunlanishini ko’ramiz. Kamdan –
kam holda kompleksli davolashni barcha tadbirlaridan foydalanganda bemor
hayotini saqlab qolish mumkin bo’ladi.
O’NK avj olgan davri xarakteristikasi og’irlik darajasiga bog’liq №3 sonli
jadvalda keltirilingan.
Jadval №3. O’NK avj olgan davri xarakteristikasi.
Belgilar
I (1-2gr)
II(2-4gr)
III(4-6 gr)
IV (6-10gr)
Astenik sindrom
+
+
+
+
Infeksion asorat
sindromi
-
+
+
+
Gematologik sindrom
-
+
+
+
Gemmoragik sindrom
-
+
+
+
Gastro-intestinal
sindrom
-
-
+
+
Orofarengial sindrom
-
-
+
+
Yurak tomir
buzil.sindromi
-
-
+
+
Epilyatsiya sindromi
-
-
+
+
Nurlanishli kaxeksiya
sindromi
-
-
-
+
Leykotsitlar
1,5-3
0,5-1,5
0,1-0,5
<0,1
Trombotsitlar
60-100
30-50
30gacha
20gacha
Kamqonlik
-
+
++
+++
24
EChT (mm/s)
10-25
25-40
40-60
60-80
Muddat(kun)
30 dan kam
60 gacha
60dan ko’p
…..
Do'stlaringiz bilan baham: |
