Hamidulla Dadaboyev

Savol va topshiriqlar: 
Morfologik usul bilan yasalgan sifat-terminlar necha 
guruhga bo‘linadi? 
Tilning lug‘at tarkibi qancha mustaqil qatlamdan tashkil 
topadi? 
Kam-affiksoidi borasida o‘zbek tili grammatikasiga oid 
asarlardagi baholarga e’tibor bering. 
Qanday affikslar sifat-terminlar yasashda qatnashadi? 
–la affiksli mahsuldor modelning fe’l-terminlar yasashdagi 
o‘rnini baholang. 
–(v)iy qo‘shimchasining hozirgi paytda termin yasashdagi 
ishtirokiga to‘xtaling. 

---

81
Qo‘shma terminlarning tarixiy xususiyatlarini misollar 
yordamida oching. 
Qo‘shma terminlar komponentlari munosabatiga ko‘ra necha 
turga ajratiladi? 
Gibrid terminlarni mavjud lug‘atlardan toping va izohlang. 
Terminlarning metaforalashish yo‘llariga diqqat qarating. 
Test:
1.Morfologik usul bilan yasalgan sifat-terminlar nechta 
guruhga bo‘linadi? 
A. uch 
V. ikki 
S. to‘rt 
D. besh 
2. 
Nimagadir 
yaroqlilikni 
ifodalovchi 
sifat-terminni 
ko‘rsating. 
A. zaharli 
V.tuzli 
S. qimmatli 
D yeyimli 
3. –simon affiksli sifat-terminlar qaysi fan sohalarida faol 
ishlatiladi? 
A. tilshunoslik va adabiyotshunoslik 
V. geologiya va geografiya 
S. astronimiya va tibbiyot 
D. zoologiya va biologiya 
4.O‘tgan asrning 60-yillarida kammahsul bo‘lgan qaysi 
affiks hozir unumli affiks hisoblanadi? 
A. –simon 
V. –(v)iy 
S. ser- 
D. kam- 
5. –ma affiksli model qanday fe’llardan passiv ma’noli sifat-
terminlar yasaydi? 
A. shaxssiz 
V. o‘timsiz 
S. o‘timli 
D. harakat 
6. Genetik jihatdan o‘zbek tili qo‘shma terminlari nechta 
guruhga bo‘linadi? 
A. ikki 
V. uch 
S. to‘rt 
D. besh 
7. son+ot strukturali qo‘shma terminlar qaysi terminlar 
sistemalarda faol qo‘llanadi? 

---

82
A. tibbiy, biologiya 
V. harbiy, ijtimoiy-siyosiy 
S. barcha 
D. ilmiy-texnikaviy 
8. ravish+fe’l(sifatdosh) tipli qo‘shma terminlar qatorini 
belgilang. 
A. issiqbardosh, o‘ziuchar 
V. tezuchar, o‘tato‘yingan 
S. o‘zisiljir, o‘taingichka 
9. Gibrid qo‘shma terminlar o‘zbek tilida qachon 
qo‘llanishga kirgan? 
A. XX asr boshi 
V. XX asr o‘rtalari 
S. XX asr oxiri 
D. X1X asr ikkinchi yarmi 
10. Qo‘shma terminlar komponentlari munosabitiga ko‘ra 
nechta turga taqimlanadi? 
A. ikki 
V. uch 
S. to‘rt 
D. besh