Халқаро корпорациялар. Режа

Хулосалар

Ишлаб чиқаришнинг юксак даражадаги умумлаштирилиши ва хўжалик ҳаётини инвестициялаштириш халқаро корпорацияларининг пайдо бўлиши ва ривожланиши учун иқтисодий замин бўлди.

Халқаро корпорациялар филиаллари билан шартнома мунсосабатларини шакллантириш воситасида ички бозорнинг ташкил этилиши халқаро корпорациялар ҳозирги ривожининг характерли хусусиятидир. Дунёдаги ривожланган мамлакатларнинг 100 энг йирик корпорациялари орасида етакчи позицияларни АҚШ, кейин Япония ва Европа Иттифоқи мамлакатлари эгаллаб турибди.

Асосий улушни электроника ва электрон асбоб-ускуналарни ишлаб чиқарувчи компаниялар ташкил этади. Ундан кейинги ўринни кимё ва фармацевтика товарларини ишлаб чиқариш, автомобилсозлик эгаллайди.

Халқаро корпорацияларнинг жаҳон иқтисодиётини ривожлантиришдаги етакчилик роли, биринчи навбатда, ишлаб чиқариш ва тақсимлаш шоҳобчаларини ниҳоятда кенгайтириш ҳисобига олаётган қиёсий имтиёзлар билан белгиланади.

ҳозирги кунда жаҳон ишлаб чиқаришининг шунингдек, кўпчилик инвестициялар ва халқаро савдонинг анча катта қисми халқаро корпорациялар улушига тўғри келади.

Халқаро корпорацияларнинг жаҳон иқтисодиётидаги ролининг ўсиши билан улар ўртасидаги рақобат кескинлашмоқда. Шу билан бирга уларнинг ишлаб чиқариш ва тижорат соҳаларидаги алоқалари янада кучаймоқда.

Таянч ва қабул қилаётган мамлакатлардаги халқаро корпорациялар фаолиятига муносабат бир хилда эмас. Бу ўринда уларнинг миллий иқтисодни ривожлантиришдаги ижобий ролини эътироф этган ҳолда, айни вақтда, бир қатор салбий омилларга ҳам эътибор қаратилади. Шунинг учун ривожланган мамлакатларда ҳам, ривожланаётган мамлакатларда ҳам бу корхоналар фаолияти умуммиллий манфаатларни ҳимоя қилиш мақсадида давлат томонидан назорат қилинади.

АДАБИЁТЛАР :

1.Экономическая энциклопедия. Политическая экономия, т 2,М,1975. стр.542-43.

2.Муҳетдинова Н.М. Совместнўе предпринимательство. ТНТ: Движуҳие силў и противоречия. М.1991.

3.Salvatare, Domenick. International Exconomics Fifth Ed., New Jersey, 1995

4. Dennis R, Appleyard, Alfred J Field International Economics, IRWIN, USA, 1995.

   
   

5. World Investment Reports 1998. Trends and Determinants, New-York, 1998.