Халқ таълими вазирлиги

1.4. Болалар психологиясининг бошқа фанлар билан алоқаси 
Болалар психологияси фани ўз предметини ўрганишда фалсафа, умумий 
психология, педагогика, мактабгача тарбия педагогикаси, ижтимоий сихология, 
ѐш психологияси, бир қатор тиббиѐт фанлари: болалар гигиенаси, педиатрия, 
болалар анатомияси ва физиологияси фанлари билан чамбарчас боғлиқдир.
Фалсафа ва болалар психологияси. 
Фалсафа-табиат, жамият ва инсон тараққиѐтининг энг умумий қонунлари 
ҳақидаги фан. Фалсафа қонунлари бошқа фанларнинг, шу жумладан, болалар 
психологияси фанининг қонунлари бўлиб ҳисобланади. Масалан, фалсафа 
қонунлари орасида диалектика таълимотининг уч қонуни-қарама қаршиликлар 
бирлиги ва кураш, миқдор ўзгаришларининг сифат ўзгаришларига ўтиш, 
инкорни инкор этиш қонунлари асосий ўринни эгаллайди. Бола тараққиѐти ҳам 
қapaмa-қаршиликлар бирлиги ва кураш, яъни мавжуд эхтиѐжлар билан бола-
нинг реал имкониятлари ўpтасидаги кураш натижасидир. Фалсафа қонунлари 
болалар психологияси фани учун методологик асос бўлиб хизмат қилади. 
Педагогика ва болалар психологияси. 
Педагогика-таълим ва тарбия қонунлари, метод ва усуллари ҳақидаги 
фан. У таълим ва тарбиянинг мaқсaд ва ваэифаларини, уларнинг шахс 
тараққиѐти ва жамият ҳаѐтидаги ўрнини очиб беради. Педагогика ва 

---

29 
психология фанларининг инсонга таълим ва тарбия бериш сохасидаги 
ҳамкорлиги чyқур тарихга эга. Ўз даврида машхур рус педагоги К.А. Ушинский 
педагогика баркамол шахс тарбиясининг режасини ишлаб чиқиши учун инсон 
ҳақидаги барча фанларнинг ютуқлaрига таяниши кераклиги, бу фанлар орасида 
эса психология марказий ўpин эгаллашини таъкидлаган эди. Болага таълим ва 
тарбия беришга оид вазифаларни хал этишдa педагогика қандай қилиб таълим-
тарбия бериш кераклигини айтса, психология нима учун айнан шyндай қилиш 
кераклигини аниқлайди. Масалан, педагогика мактабгача ѐшдаги болалар
таълими ва тарбиясида ўйин усулларидан фойдаланиш кераклигини 
таъкидлайди. Психология эса бунинг сабаби ушбу ѐш даврида ўйин етакчи 
фаолият эканлигини тyшунтиради.