|
(bo ‘limlar, qismlar) orqali joylashtiriladi va ular ma’lum ichki tuzilishiga
ega boiadi. Internetdagi axborotlar asosan elektron yozuv-matn,
i’otosuratlar, turli chizma shakllar va ayrim hollarda ovoz-musiqa asari
sifatida namoyon boiadi, ammo unda matn asosiy o‘rin tutadi.
Shunday qilib, Internet - ommaviy axborot vositalarining alohida,
elektron texnikaga asoslangan bir turi boiib, u turli mavzulardagi
axborotlarni yigish va ularni kompyuterlar tarm ogi orqali tarqatish bilan
ish ko‘radi. Garchi uni bevosita jurnalistika - ya’ni bosma so‘z vositasi deb
boimasa-da, u ommaviy axborot vositasi sifatida jurnalistika qonunlariga
asoslanib ish ko‘radi.
Intemetning paydo boiishida ham kishilarning axborotga, o‘zaro
muloqotga boigan doimiy ehtiyoji asos boiib xizmat qiladi va shu bilan
birgalikda uning bevosita kelib chiqishiga ijtimoiy, iqtsodiy va ma’naviy
sabablar bevosita turtki boigan.
Internet ham boshqa ommaviy axborot vositalari singari ijtimoiy
hayotni aks ettiradi, uni biladi, tadqiq qiladi va unga qaytadan ta’sir
ko‘rsatadi. Binobarin, internet ham jurnalistikaning ijtimoiy vazifalarini
bajaradi, ya’ni u avvalo hayotni tasvirlaydi, xabar beradi, tahlil qiladi va
shu bilan birgalikda unga qaytadan ta’sir ko‘rsatadi. Internet gazeta, jurnal,
radio, televideniyedan hayotni yoritishdagi serko‘lamligi, serqamrovligi,
tezkorligi bilan ajralib turadi. U axborot agentliklariga o‘xshab ketsa-da,
bevosita o ‘z ko‘rimshiga egaligi bilan (kompyuter shaklida) yuqori turadi.
Axborot agentliklari esa o‘z axborotlarini tarqatishda internetdan
foydalanishi mumkin. Faqat kompyuter uskunalarining hali nisbatan
qimmatligi va hamma ham undan bemalol foydalanish imkoniyatiga ega
emasligi jihatdan internet hozircha gazeta, jurnal, radio, televideniyedan
biroz orqaroqda boiishiga olib keladi.
Jumalistikaning bosh tamoyillari internet faoliyati uchun ham muhim
ahamiyatga ega. Internet - insoniyatning axborot tarqatish borasidagi
buyuk kashfiyotlaridan biri ekan, u ham birinchi navbatda insoniyatga
xizmat qilmog‘i, unga zarur, foydali axborotlami yetkazib berm ogi shart.
Intemetning insoniyatga juda katta koiam da axborot yetkazib berishida
umuminsoniylik tamoyili asosiy mezon b o im o g i kerak, Hozirgi zamon
intemeti o‘z faoliyatida bu talabga asosan rioya qilib kelmoqda. Shu bilan
birgalikda, unda ayrim bir yoqlama, oldi-qochdi, uncha to‘g‘ri boim agan
xabarlar, behayo matn va suratlar ham berilishi jumalistikaning ushbu
tamoyiliga ziddir, bu uning insoniyatga keng koiam da, zarur axborotlar
yetkazib berishdek mas’uliyatli ijtimoiy vazifasini bajarishda monelik
qiladi. Shuningdek, jumalistikaning xalqchillik, milliylik tamoyillari ham
internet faoliyati uchun taalluqli hisoblanadi. Internet xalqaro-global
xarakterga ega boiganligi uchun mazkur tamoyillar uning faoliyatida
o‘ziga xos ko‘rinish kasb etadi. Internet faoliyati uchun zarur boigan eng muhim tamoyillardan birihaqqoniylikdir. Butun dunyoga, butun dunyo voqealari, insoniyat hayoti haqida yangiliklar, axborot va boshqa m aiumotlar yetkazib beruvchi bu
ommaviy axborot vositasi faqat haqqoniy, tekshirilgan, to‘g‘ri axborotlar, maiumotlar yetkazishi shart. Aks holda u o‘z ijtimoiy vazifasini bajara olmay qoladi, inqirozga uchraydi. Internet yuqoridagi jurnalistika tamoyillariga to ia amal qilgandagina u ommaviy boiadi, ko‘pchilikka manzur keladi. Dunyoda internetdan
foydalanuvchilarning soni tpbora oshib borayotganligi uning yanada ommalashib borayotganligidan dalolat beradi.
Internet asosan dunyo miqyosida ish ko‘rishi nuqtai nazaridan unda partiyaviylik tamoyili keng o iin ololmaydi. Ayrim partiyalar, sinflar internet orqali o‘z qarashlari, g‘oyalarini bayon etishlari mumkin. Ammo internet tarmog‘ining biror sinf, partiya, tuzum qarashlariga xizmat etishi uning tabiatiga butunlay zid. Shu boisdan ayrim partiyalar, hukumatlar tomonidan intemetni o‘z manfaatlari yoiida xizmat ettirishga urinish uning faoliyatiga faqat zarar keltirishi mumkin. Partiyalar, sinflar internet orqali o‘z fikr va qarashlarini bayon etishlari, insoniyatga bildirishlari mumkin.
An’anaviylik va yangi omillar qonuniyati ham internet faoliyati uchun taalluqli. Insoniyat ijtimoiy-ma’naviy hayotida yangi voqea boigan internet qoilagan eng yaxshi, ijodiy omillar, ish usullari zamon sinovlaridan o‘tgach kelgusi davrlar uchun an’ana boiib qolishi mumkin. Barcha jurnalistika nashrlari, ommaviy axborot vositalari uchun boiganidek internet faoliyatida ham jamoatchilik fikri muhim o iin tutadi. Internet doimiy ravishda jamoatchilik fikriga eng yangi, serkoiam, serqirra axborotlar va turli m aiumotlar yetkazib beruvchi ommaviy
axborot vositasi hisoblanadi. Internet boshqa ommaviy axborot vositalari kabi o ‘z faoliyatida publitsistikadan keng foydalanadi. Unda publitsistikaning axboriy, tahliliy va ayrim hollarda badiiy publitsistika janrlari qoilaniladi. Intemetda axborot janri turli ko‘rinishlarda keng o iin oladi. Shu bilan birgalikda
unda korrespondensiya (kengaytirilgan xabar), hisobot, suhbat (intervyu), maqola kabi janrlar doimiy qoilaniladi. Yuqorida aytilganidek ayrim hollarda lavha, esse, ocherk, feleton va badiiy publitsistikaning boshqa janrlari ham undan o iin olishi mumkin. Dunyodagi barcha rivojlangan mamlakatlar qatori mustaqil respublikamizda ham internet tarm ogidan keng foydalanilmoqda. Ommaviy axborot vositalarininig bu, o‘ziga xos koiinishining kelajagi porloqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
