H. T. Avezov, sh sh. Xudoyberdiyev

Kolloid eritmalarning rangi. Ko’pchilik colloid sistemalar agar yorug’lik nuri qismlarining tanlanib yutilish hodisasi bilan (yoki fluoressensiya hodisasi bilan) difraksiya hodisasining birga qo’shilganda, colloid eritmada biror rang hosil bo’ladi. Kolloid eritmalar (ayniqsa, metall zollari) oq rangga, spektrning barcha tuslariga nihoyat timqora tusga ega bo’lishi mumkin. Zollarning o’tayotgan yorug’likdagi rangi disperslik darajasiga, zarrachalarning kimyoviy tabiati va shakliga bog’liq holda o’zgaradi. Ayni modda zollari qanday usul bilan tayyrlanganligiga qarab, boshqa-boshqa ranglarga ega bo’lishi mumkin (bu hodisa polixromiya deb ataladi), chunki bunda zolning disperslik darajasi katta ahamiyatga ega.

Masalan, disperslik darajasi yuqori bo’lgan oltin zollarning rangi ko’pincha qizil va to’q sariq bo’ladi; disperslik darajasi past bo’lgan oltin zollari-binafsha va

ko’k tuslidir. Disperslik darajasi ortuvchi bilan zolning rangi ayni kolloid eritmani hosilqilgan dispers faza moddasining bug’ holatdagi rangiga yaqinlashadi. I- jadvalda kumush zollarining disperslik darajasi va rangi ko’rsatilgan.