H. T. Avezov, sh sh. Xudoyberdiyev

Adsorbsion muvozanat. Adsorbilanish hodisasi ham xuddi suyuqlikning bug’lanishi, moddaning suvda erishi kabi qaytar jarayondir. Bu yerda bir-biriga qarama-qarshi ikki jarayon bo’ladi. Biri-moddaning yutilishi bo’lsa, ikkinchisi- yutilgan moddaning adsorbent sirtidan chiqib ketishi, ya’ni desorbsiyadir.

Har qanday qaytar jarayondagi kabi, bu yerda ham yutilish jarayoni avval tez boradi, so’ngra yutilish va ajralib chiqish jarayonlarning tezliklari baravarlashib, sistema adsorbsion muvozanat holatiga keladi. Agar adsorbsion muvozanat uzoq vaqt davomida qaror topmasa, adsorbilanish boshqa xil jarayonlarbilan murakkablashgan deyish mumkin. Adsorbsion muvozanat ham dinamik muvozanatdir va temperatura o’zgarganda o’zgaradi.

Adsorbsion muvozanatning siljishi ham Le-Shatel’ye prinsipiga bo’ysunganligi uchun temperatura ko’tarilganda muvozanat modda kam yutilgan tomonga qarab siljiydi. Desorbsiya jarayoni, aksincha, issiqlik yutilishi bilan boradi. Shu sababli, temperaturani oshirish orqali adsorbentga yutilgan moddani ko’proq qaytadan chiqarish mumkin. Agar adsorbent bilan adsorbtiv o’rtasida kimyoviy reaksiya sodir bo’lsa, adsorbsion muvozanat qaror topmaydi. Bu holda adsorbilanish qaytmas jarayon xarakteriga ega bo’ladi.