85
, Т
0
...) реакцион ҳажмда, ҳамма нуқталарида бир хил бўлиб қолади (32-расм
а,б,в).
Бу турдаги реакторлар учун характеристик
тенгламани моддий баланс
асосида келтириб чиқариш мумкин. Реагентлар концентрацияси аппарат
ҳажмининг ҳамма нуқталарида бир хил бўлгани
учун моддий баланс бутун
реактор ҳажми учун тузилади.
31-расм. ТАОР модели.
32-расм.
ТАОР
да
реагентлар
концентрацияси
(а),
айланиш
даражаси (б) ва реакция тезлиги (в)
нинг реактор ҳажми ҳамда вақт
бўйича ўзгариши.
Моддаларнинг реакторга кириши ва чиқиши қуйидагига тенг:
0
A
ар
кир
C
V
G
(3.17)
86
)
1
(
0
A
A
ар
чик
X
C
V
G
(3.18)
Реакцияга киришадиган дастлабки маҳсулот миқдори:
.
.
р
к
G
(3.19)
Моддий баланс тенгламаси қуйидагича бўлади:
A
A
A
ар
A
c
X
С
V
C
V
)
1
(
0
0
(3.20)
ѐки ихчамлаштирсак,
A
A
A
c
X
C
V
0
(3.21)
Бу ердан:
A
A
A
ap
X
C
V
/
0
(3.22)
яъни, тўлиқ аралаштирувчи оқимли реакторлар учун характеристик тенглама
келиб чиқади:
A
A
A
X
C
0
(3.23)
Ҳажм ўзгармасдан борадиган реакциялар учун айланиш даражаси
қуйидагича топилади:
Абош
Aox
Абош
A
С
C
C
X
/
)
(
(3.24)
(3.24) ни
характеристик тенгламадаги Х
А
ўрнига қўйсак, (3.22) ни
қуйидагича ѐзиш мумкин:
A
Aox
Aб
C
C
/
)
(
(3.25)
Худди ИСР каби ТАОР да жараѐннинг кинетикаси маълум бўлсагина реактор
ўлчови, айланиш даражаси,
реагентлар сарфи, бошланғич ва охирги
концентрацияларни аниқлаш мумкин. Исталган реакция тартибли қайтмас
реакциялар учун ТАОРнинг характеристик тенгламасини (3.18)
дан топиш
мумкин:
n
A
A
n
A
n
A
n
A
A
A
n
A
A
A
X
X
kC
X
kC
X
C
kC
X
C
)
1
(
1
)
1
(
1
0
0
0
0
(3.26)
87
Реакция тартиби нолга тенг бўлган қайтмас реакциялар учун характеристик
тенглама қуйидагича ѐзилади:
A
kC
бўлгани учун
k
X
C
A
A
/
0
n = 0 (3.27)
1
)
1
(
1
1
1
1
1
0
n
X
X
kC
n
X
X
k
n
A
A
n
A
A
A
(3.28, 3.29)
га тенг бўлади.
Тўлиқ аралаштиргичли оқимли реакторлар асосан гомоген – С-С системалар
учун,
яна гетероген С-Г, С-С (эмульсия) ва С-Қ (суспензия) системалар учун
қўлланилади.
5-§. Тўлиқ аралаштирувчи реакторлар каскади (ТАРК).
Моддаларнинг реакцияга киришиш даражасининг қийматига
эришиш учун
катта ҳажмдаги реактор керак бўлади. Бунинг учун кетма-кет ўрнатилган бир
нечта реакторлардан фойдаланиш яхши натижани беради. Бунга худди ТАР каби
барча параметрлар реактор ҳажм бўйича ҳар бир босқичда ўзгармас бўлиб қолади.
Реакторларнинг кетма-кет ўрнатилиши реакторлар каскади деб аталади. (33-
расм).
Do'stlaringiz bilan baham: