|
4.2. Investitsiya maslahatchilari
‘ Нешитой A.C. ИнвестапиЕ. Учебник. - 4-е изд., перераб. и д о п .- М.:
“Дашков и К”, 2006. 123 с.
72
v) kasbga o‘qitish (qimmatli qog'ozlai bozori sohasida miita-
xassislami tayyorlash va qayta tayyorlash);
g) emitentlar, ittvestorlar, investitsiya institutlari bo‘yicha ma’lu
motlar bazasini yaratish, qimmath qog‘ozlar bozorining ishtirokchi-
lariga axborot xizmatlarini ko‘rsatish; maxsus buhetenlar, axborot-
nomalar chiqarish, buyurtma bo‘yicha emitentlaming faoliyati,
ularning qimmath qog‘ozlari haqidagi axborotni taqdim etish, vosi-
tachini tanlash bo‘yicha tavsiyalar berish va h.k.
d) mijoznmg topshirig‘iga ko‘ra u yoki bu qimmatli qog‘ozlammg
reklama qilinishini tashkil etish;
ye) emitentlar, investitsiya institutlarining fond bozoridagi fa
oliyati bilan bog liq konsalting xizmatlari (kontragentlar, kadrlami
tanlash va joy-joyiga qo'yish, aksiyadorlarning umumiy yig'ilishiui
olkazish bo‘yicha tavsiyalar berish);
j) qimmath qog'ozlar bozori ishtirokchilariga ushbu bozorga
oid qonun hujjatlari bo'yicha maslahatlar berish;
z) qimmath qog‘ozlarningbhja savdolariga kiritilishiga, shu jum
ladan, listing tadbiridan o‘tish uchtm zarur bo‘lgan hujjatiarni tay-
yorlashga yordam ko‘rsatish;
i) investitsiya loyihalarmi ishlab chiqish va ularni ekspertizadan
o‘tkazish;
k) qimmath qog‘ozlar bozoridagi vaziyatni tahlil qilish (narx-
ning vujudga kelishi, bozor konyunkturasini taxmin qilish, qim
math qog‘ozlar ЬИап operatsiyalar qhish imkoniyati va h.k.);
1)
bitimlarni tuzishda qimmath qog‘ozlar bozori ishtirokchi-
larming manfaatlarini Hoda etish, kontragentlar o‘rtasidagi nizolami
hakam sifatida bartaraf etish;
m) investitsiyani amalga oshirish uchun emitentni va iming qim
math qog‘ozlarini baholash;
n) sarmoyadorning loyihada ishtirok etishdan bosh tortganligi
munosabati ЬИап investitsiya mablaglarini qaytarish bo'yicha xiz
matlar ko‘rsatish.
Mijoz haqida m a’lumotlar ohsh ham investitsiya maslahat-
chisining majburiyatiga kiradi. Mijoz taqdim etmoqchi bolgan ax-
borotnmg to ‘hq va ishonchh bo‘lishi ko‘p jihatdan uning mazkur
axborot boshqa shaxslaming qo‘hga olmasligiga ishonishiga bog‘hq.
Aynan shuning uchun qator mamlakatlarning qonuniy hujjatlari
maslahatchUarni mijozlarning mohyaviy ahvoh haqidagi maxfiy
73
axborotni oshkor etmasUkka, ulardan shaxsiy boylik orttirish maqsa
dida foydalanmaslikka, agar mijoz o‘zi haqida hech qanaqa m a’lu
motlar bermasa, maslahat xizmati ko rsatishdan bosh tortishga,
ular oldida majburiy tartibda u yokibu qimmath qog‘ozlarga nisba
tan shaxsiy manfaatlarini ochiq-oydin bayon qilishga majbur etadi.
Eng awalo, investitsiya maslahatchisi miioz investitsiyani amalga
oshirish natijasida erishishni mo'ljaUayotgan maqsadlarhii, ko‘z-
langan maqsadlarga erishishga undovchi sabablarni, shuningdek,
omonatchi yo‘l qo'yishga tayyor bolgan xatar darajasini to‘hq as-
noda o‘ziga tasavvur qihshi kerak.
Asosiy investitsiya maqsadlari quyidagilardan iborat;
- omonatlami qadrsizlanishdan eng ishonchh tarzda himoyalash;
- yuqori joriy daromadni olish;
- uzoq kelajakni moljaUagan holda m ablaglarni foydali joy-
lashtirishga intilish;
- qisqa muddatda qo‘yilgan mablag‘brning maksimal darajada
o'sishiga erishishga urinib ko‘rish;
- yuqorida sanab olilg an maqsadlarga turli uyglmliklar ЬИап
bir vaqtning o‘zida erishish istagi.
Mijozni m a’lum investitsiya maqsadiga erishishga intihshini ta’
minlovchi sabablar turhcha va ular bh qancha o‘ziga xos sharoitlarga
bog‘hq. Biroq bu yerda, yuqorida ta’kidlanganidek, mijozlarning
yoshiga xos xususiyatlarini, ularning harakatchanligi, moddiy ah-
voli, ijtimoiy maqomi hamda boshqa bir qancha ominarni inobatga
olgan holda muayyan qommiyatni kuzatish mumkin.
Investitsiyalashning natijalari ularning xatarlihk darajasi ЬИап
bog'hq. Shuning uchun investitsiya maslahatchisi mijoz o‘zi uchun
mumkin deb qabul qhadigan barcha xatarlarni inobatga olishi zanir.
Investitsiyalashdagi asosiy xatarlar quyidagilar yuz berishi ehtimo-
h ЬИап bog‘hq;
- qo‘yilgan barcha mablaglarning to‘Uqyo‘qotHishi;
- omonatlaming m a’lum qfemining yo‘qotilishi;
- qimmath qog‘ozlarning nominal qiymati saqlanib qolgan hol
da ularga sarflangan mablag‘laming qadrsizlanishi;
- qo'yilgan mablaglar bo‘yicha kuthayotgan daromadning to‘hq
yoki qisman tolanmasligi;
- daromadlarni olishning kechiktirilishi
G ‘arb mamlakatlarida olkazUgan qator tadqiqotlar shuni ko'r-
satmoqdaki, odamlaming tavakkal qilishga bo‘lgan istagi uchta asosiy
74
omil bilan belgilanadi: xarakterining o‘ziga xos xususiyatlari, yoshi
va moddiy ahvoli.
Investitsiya maqsadlari aniqlab olinganidan keyin maslahatchi
ularni amalga oshirishning eng samarali yo‘hni belgiLab olishi lozim.
Buning uchun awalo mijozning moliyaviy ahvoh haqida axborot
olishi kerak. Mijoz fond bozori vositalariga joylashtirish uchun ajratishi
mumkin bo‘lgan resurslarniag hajmi belghanib, summaning vaqt
bo'yicha bo‘linishi amalga oshirilganidan so‘ng maslahatchi katta
investitsion rejani tuzishga hamda omonat va jamg'armalarni joy-
lashthishning mijoz uchim maqbul bo'lgan yo‘nalishlarni aniqlashga
kirishadi.
Investitsiya strategiyasi va usullarini ishlab chiqishda investitsiya
maslahatchilari investitsiyalarning kelajakdagi qiymatini baholash-
niug turh xU usuUaridan foydalanishadi, fond bozorining qaysidk
sohasidagi ishlar ahvolini chuqur va har tomonlama aniqlab olish
imkonhii beruvchi asosiy tahlilni qilishga kirishadi, yoki bozor kon-
yunkturasining o‘zgarishini ta ’mialash imkonini beruvchi texnik
jiliatdan tahlil qilish usuUariga suyanadl. Investitsiya maslahatchisi-
nhig faohyati mamlakatimiz fond bozorining xalqaro fond bozoriga
integratsiyalashuvi sharoitlarida alohida aliamiyat kasb etadi. Bunda
mamlakatimiz investitsiya maslahatchUari turli faoUyat turlari tu-
tashgan joyda ish olib borishadi, bular quyidagilar: bevosita inves
titsiya maslahati, mol-mulkni, qimmatli qog'ozlar qiymatini ba
holash, 0 ‘zbekiston korxonalarining buxgalterlik balansi va mohyaviy
hisobotlari ko‘rsatkichlarini xorijiy hivestorlar uchun tushunarU
shaklga kehirish, yuridik xizmatlarni ko‘rsatish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
