Savol va topshiriqlar
1. Abayning qozoq adabiyotida tutgan o‘mi.
2. Abayning o‘z otasi bilan kelishmasligi sababi
nimada edi?
3. A b a y asarlarida qanday g ‘oya ulug'landi?
4. “ Nasihatlar” nomli falsafiy asarida qozoq millatiga
bo'lgan munosabati.
Адабиётлар
1. Кдратоев М. “Казанская литература” . Москва. 1980.
2. Абай К^нанбоев. Асарлар. Т., 1980.
3. Ч. Айтматов, МШаханов. Чукдида к;олган овчининг
о^изори. Т., 1999.
4. С.Сайфуллин. Машакдатли
й$л.
Т., 1984.
5. М.Авезов. Абай. Роман. Т., 1968.
6. Абай. Ёрщин юлдуз. Тошкент. 2015.
67
X X A S R QOZOQ A D A B IY O T I
A sr b osh id agi ta rix iy sharoit. X IX asr oxiri X X asr
b osh la rid a Q o z o g 'is to n d a sanoat va s a v d o k a p ita li
rivojlanishi natijasida mahalliy burjuaziya shakllandi. Bu
esa a d a b iy o td a ham b u rju a ziy a m a fk u r a s ig a mos
asarlam ing paydo bo‘lishiga olib keldi. O ktabr inqilobi,
g r a jd a n la r u ru sh i, y e r is lo h o ti k a b i o 'z g a r is h la r ,
b olsh evik larn in g h ok im iyat tepasiga k elib yu rgizga n
siyosatlari uzoq vaqtlar X X asr qozoq adabiyotining asosiy
m avzulariga aylanib qoldi. Lekin qozoq ijodkorlari doimo
adolat uchun, haqiqatning g'alaba qilishi uchun asarlar
yozishdan chekinmadilar. A sr boshida qozoq adabiyoti
r iv o jig a y o z u v c h ila r d a n I.K u b e y e v , S .T u r a y g u r o v ,
S.Donitayev, I.Jonsugurov, S.Sayfullinlam ing ijodi katta
hissa bo'lib qo'shildi.
Q o z o q r e a lis t ik a d a b iy o ti s h a k lla n is h i. X X asr
boshlarida qozoq adabiyotida jadidchilikning roli katta
bo'ldi. Ayniqsa, tatarlarda chiqadigan gazeta va jurnallar,
tatar tilida nashr qilingan kitoblar qozoq adabiyotining
rivojlanishiga ta ’sir qildi. Qozoqlarda ham “ O yqon ” nomli
jurnal va bir qancha gazetalar tashkil etildi. “ Alash o‘rd a”
ta s h k ilo ti tu zilib , bu ta sh k ilot a ’ zo la ri Q o z o g 'is to n
m ustaqilligi uchun kurash olib bordi. Bu d a v r qozoq
adabiyotida turkiy xalqlam i birlashtirish, dunyoda yagona
“ B uyuk tu ro n ” d a vla tin i tuzish g 'o y a la r i ham keng
yoritildi. O zodlikka erishish uchun dastlab xalq ongli,
savodli b oiish i kerak, ongsiz, savodsiz xalq bilan hech
narsa q ilib bo'lm asligini bilgan ilg 'o r qozoq ziyolilari,
avval m aktablarni isloh qilish kerak, degan takliflar bilan
chiqdi. S h u n in g uchun bu d a v r q ozoq a d a b iy o tid a
m a’rifatni ta rg ‘ib qilish yetakchi o‘rinda turdi. Isfandiyor
K o 'b a yev, T u rayg'u rov, Donentoyev, M uxtor M ag'ovin,
M u s ta fo C h o 'q a y e v k ab i m a ’ r ifa t p a r v a r q ozoq
v a ta n p a rv a rla ri o ‘ z asarlarida erk, ozodlik uchun
ku rash ayotgan qahram onlar obrazini yaratdi. U lar
ta ra q q iyo t uchun to ‘siq bo'layotgan turli illatlarga,
jaholatga qarshi kurash olib bordi.
Do'stlaringiz bilan baham: |