H. A. Jamolxonov



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

2. O’rniga ko’ra
 
so’z urg’usi ikki xil bo’ladi: bog’langan urg’u va erkin urg’u: 
a) 
bog’langan urg’uli
  tillarda  urg’u  so’zdagi  biror  bo’g’inga  doimiy  bog’langan 
bo’ladi. Masalan, turkiy tillarda urg’u so’zning oxirgi bo’g’iniga tushadi. Bu xususiyat 
o’zbek  tiliga  ham  xos: 
kitob,  daraxt,  bola,  ota,  shahar 
kabi.  Venger  va  chex  tillarida 
so’z  urg’usi  birinchi  bo’g’inga,  polyak  tilida  esa  so’zning  oxiridan  bitta  oldingi 
bo’g’inga  tushadi.  Bunday  xususiyat  yuqorida  keltirilgan  tillarning  urg’u  tizimiga  xos 
doimiy va asosiy belgilardir; 
b) 
erkin  urg’uli
  tillarda  urg’u  so’zning  turli  bo’g’inlariga  tushadi.  Rus  tili  ana 
shunday  erkin  urg’uli  tillar  tipiga  kiradi.  Unda  urg’u  so’zning  birinchi  bo’g’iniga 
(
магний,  завуч
),  ikkinchi,  uchinchi  bo’g’inlariga  (
оратор,  бактерия,  одуванчик, 
барахолка
) va oxirgi bo’g’iniga (
бандероль, пейзаж
) tushishi mumkin. 
Erkin  urg’uli  tillarda  urg’uning  o’rni  so’z  ma’nolarini  farqlash  funksiyasini 
(fonologik vazifani) ham bajaradi, ana shu funksiyasida u 
aksentema
 hisoblanadi: 
замок 
                                                      
42
 Bu haqda qarang:  Матусевич М.И., Современный русский язык. Фонетика.-М.: "Просвещение", 1976, с.226 

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish