H. A. Jamolxonov



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

 
 
Tilning ko’tarilish o’rniga 
ko’ra. 
Oldingi 
qator 
(til oldi) 
Indifferent 
(oraliq) 
tovushlar 
Orqa 
qator 
(til 
orqa) 
   Labning         
         Ishtirokiga ko’ra 
 
Tilning  
Ko’tarilish  
Darajasiga ko’ra 
La
b
la
n
-m
a
g
a
n
 
La
b
la
n
g
a
n
 
La
b
la
n
-m
a
g
a
n
 
La
b
la
n
g
a
n
 
La
b
la
n
-m
a
g
a
n
 
La
b
la
n
g
an
 
Yuqori ko’tarilish 
И 
й  <ъ,ь>   
ы 
У 
O’rta 
ko’tari-
lish 
Yuqori-o’rta 
ko’tarilish 


 
 
 
<ў>   

quyi-o’rta 
ko’tarilish 
Э 

 
 
 
 
 
 
Quyi ko’tarilish 
ә 
 
 
 
a( )   
                                                      
21
 Реформатский А.А. Из истории отечественной фонологии.-М., 1970, с. 116-118 
22
 Qarang: Шоабдура
ҳ
монов Ш., Ас
қ
арова М., 
Ҳ
ожиев А., Расулов И., Дониёров Х. 
Ҳ
озирги ўзбек адабий тили. 1-
қ
исм.- Т.: «Ў
қ
итувчи», 1980, 36-37-б. 
    Yana qarang:
Турсунов У.,Мухторов Ж.,Ра
ҳ
матуллаев Ш.
Ҳ
озирги ўзбек адабий тили.-Т.: «Ўзбекистон»,1992, 
32-б. 
 
 
 
 


39 
 
 
Demak,  unlilarning  turli  ottenkalarini  berish  uchun  transkripsiyada  15  ta  belgi 
olingan. Bu belgilar orqali o’zbek dialekt va shevalarida uchraydigan unli fonemalarni 
ifodalash mumkin.                 
          
Undoshlar  uchun  rus  grafikasiga  asoslangan  o’zbek  alfavitidagi  e,ё,ю,я, 
grafemalaridan boshqa barcha harflar ishlatiladi: "e","ё","ю","я"lar esa transkripsiyada 
quyidagicha ifodalanadi: 
E- йe,йэ,й


Ё-йэ . 
Ю-йү,йу. 
Я-йә,йа. 
Transkripsiyada undoshlarning yumshoqligi ham alohida belgi bilan ifodalanadi. 
Masalan,  "l`"(yumshoq"l")  kabi.
23
  2.Fonematik  transkripsiya  (fonologik  transkripsiya). 
Transkripsiyaning  bu  turi  faqat  fonemalarni  ifodalashga  asoslangan,  unda  har  bir  fon 
(allofon)  uchun  maxsus  belgi  (harf)  ishlatilmaydi.  Masalan, 
kир,қир
  (fonematik 
transkripsiya  )-
kъr, қьr 
(fonetik  transkripsiya), 
karam,qaram
  fonematik  transkripsiya), 
kәrә m, qaram 
(fonetik transkripsiya). Fonematik transkripsiyada bir fonema uchun bir 
belgi qo’llanadi, fonetik transkripsiyada esa fonemaning har bir foni (ottenkasi) uchun 
alohida  belgi  ishlatiladi,  shuning  uchun  fonetik  transkripsiyada  harflar  va  diakritik 
belgilar miqdori ko’p bo’ladi.

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish