H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili



Download 1,41 Mb.
bet180/271
Sana31.01.2022
Hajmi1,41 Mb.
#420091
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   271
Bog'liq
Жамолхонов HOZIRGI O’ZBEK ADABIY TILI

Tayanch tushunchalar


So’z o’zlashtirish – boshqa til so’zlarining o’zbek tiliga olinishi.
O’zicha olish – boshqa til leksemasining o’zgarishsiz yoki juz’iy o’zgarish bilan o’zlashtirilishi.
Kalkalab olish – boshqa tildagi so’zning morfemik tarkibidan qismma-qism nusxa ko’chirish orqali so’z yasalishi, bu so’zda boshqa til leksemasi ma’nosining ifodalanishi.
Semantik kalka – tilda azaldan mavjud bo’lgan so’zga boshqa til leksemasining ma’nosini yuklash.


Leksemalarning ishlatilish doirasi


Adabiyotlar: 11[61-67],27[143-151],32[112-118]


131-§.Leksemalarning ishlatilish doirasi chegaralanmagan va chegaralangan bo’lishi mumkin. Bunday ikki guruhga ajralish asosan ot, sifat, ravish va fe’l turkumlaridagi leksemalarga xosdir. Son va olmosh turkumlarida, shuningdek, bog’lovchi, yuklama, ko’makchi va undovlarda ishlatilish doirasi chegaralangan so’zlar yo’q.
I.Ishlatilish doirasi chegaralanmagan leksemalar o’zbek tilida so’zlashuvchilarning barchasi uchun umumiy bo’lgan, hammaga tushunarli va hammaning nutqida bir xil darajada qo’llanadigan so’zlardir: bosh, qo’l, ko’z, daraxt, meva (otlar); oq, qora, qizil, katta, kichik, yaxshi, yomon (sifatlar); tez, oz, ko’p, jo’rttaga, atayin (sifat-ravishlar); yurmoq, ishlamoq, o’qimoq, yozmoq (fe’llar) va b.lar. Bunday leksemalar umumxalq lug’aviy birliklar deb ham yuritiladi.
II.Ishlatilish doirasi chegaralangan leksemalar dialektga, kasb-hunar leksikasiga va jargon-argolarga xos so’zlardir. Jonli so’zlashuvda ishlatiladigan vulgarizmlar ham qo’llanishi chegaralangan lug’aviy birliklar sanaladi.

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish