H. A. Jamolxonov hozirgi o‘zbek adabiy tili



Download 1,41 Mb.
bet136/271
Sana31.01.2022
Hajmi1,41 Mb.
#420091
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   271
Bog'liq
Жамолхонов HOZIRGI O’ZBEK ADABIY TILI

94-§. Ma’noning kengayishi – leksemaning ma’no hajmida tor ma’nodan keng ma’noga qarab siljishning yuz berishi. Masalan, yaylov so’zi dastlab "tog’ning tepasidagi o’tloq"ni ifodalagan: qadimgi turkiy tilda yay (yay) so’zi "yoz"ni, yaylag’ so’zi esa "yozlaydigan joy"ni anglatgan (105,226-227). Chorvadorlar yoz payti molni tog’ning tepasidagi o’tloqlarda ("yaylag’"da) boqishgan, qishda esa "yaylag’"dan "qishlag’"ga tushib yashashgan. Hozirgi paytda yaylov so’zi faqat tog’ning tepasidagi "mol boqiladigan o’tloq"ni emas, balki umuman "mol boqiladigan maydon"ni anglatadi, bunday maydon tog’ning tepasida ham, dasht-adirlarda va hatto pasttekisliklarda ham bo’lishi mumkin. Bunday ma’no kengayishi qishloq so’zining semantikasida ham sodir bo’lgan: u dastlab "qish faslida yashaydigan joyni"ni anglatgan, hozir esa umuman "aholi yashaydigan punktning bir turi" ma’nosini ifodalaydi.
Tilshunoslikda atoqli otning turdosh otga o’tishini ma’no kengayishi deb baholash holatlari ham bor (27,86-87). Masalan: Rizamat (atoqli ot) – rizamat (mahalliy, xo’raki va mayizbop uzum navi). Bu nav mashhur sohibkor Rizamat ota Musamuhamedov tomonidan yetishtirilgan va shu sohibkor nomi bilan atalgan (demak, so’zning ma’no hajmi kengaygan).

Download 1,41 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   271




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish