Guruh va jamoa psixologiyasi


GURUHNING ICHKI TUZILISHINI O`RGANISH



Download 68,5 Kb.
bet3/4
Sana03.07.2022
Hajmi68,5 Kb.
#735453
1   2   3   4
Bog'liq
GURUHLAR TUSHUNCHASI

GURUHNING ICHKI TUZILISHINI O`RGANISH
Psixologiyada guruhdagi tabaqalanishini (uning ichki tuzilishini) o`rganish uchun ko`plab metodlar qo`llaniladi. Ulardan ikkita asosiylari - sotsiometriya (sotsiometrik so`rov) va referentometriya metodidir.
Amerikalik psixolog, mikrosotsiolog J.Moreno guruhlarda shaxslararo munosabatlarni o`rganish uchun shaxslarning bir birini saylashini ( tanlashi, afzal qurishlarni) aniqlash usulini va hissiy afzal qurishlarni qayd qilish texnikasini taklif etdi. Buni u sotsiometriya deb ataldi.
Sotsiometriya metodi kichik guruhlarga taalluqli bo`lgan shaxslararo munosabatlarni o`rganish va o`lchashning metodi sifatida taklif qilingan. Sotsiometriya yordamida shaxslararo birgalikdagi harakat jarayonida guruh a`zolarida nomoyon bo`ladigan afzal ko`rinishni, befarqlik yoki xush ko`rmaslikni miqdoriy m`yorini aniqlash mumkin. Sotsiometriya guruh a`zolarining bir - birlarini xush qurishi yoki xush ko`rmasligini aniqlashda keng qo`llanadi. Guruh a`zolarining o`zlari bunday munosabatlarni anglab ola olmasliklari va ularning mavjudligi yoki mavjud emasligi haqida o`zlariga hisob bermasliklari mumkin. Sotsiometriya metodi juda ham tezkor bo`lib, uning natijalari matematik usul bilan qayta ishlanishi va yozma shaklda ifoda etilishi mumkin.
Sotsiometrik usulining negizida "Sen kim bilan birga bo`lishni hohlarding?" degan to`g`ridan - to`g`ri savol turadi. U kishilar o`rtasidagi o`zaro munosabatlarni hohlagan jabhasida tatbiq qilinishi mumkin: sen kim bilan birga bitta partada o`tirishni, dam olishni, vaqtichog`lik qilishni, ishlashni hohlarding va hokozo. Qoida tariqasida tanlashning ikki yo`nalishi - birgalikda mehnat qilish sohasidagi va vaqtichoglik qilish sohasidagi yo`nalishlari tavsiya qilinadi. Bu o`rinda tanlashning maqbulligi darajasida (benihoya istak borligi, bajonudilligi, befarqligi, unchalik istalmayotganligi, sira ham istak yo`qligi) aniqlik kiritilishi va tanlash uchun tavsiya qilinadigan shaxslar soni cheklangan bo`lishi ham mumkin. Tanlashlarni sotsiometriya matritsasiga tushirish chog`ida bular hisobga olinadi. Natijalarni tahlil etish o`zaro xush ko`rish va xush ko`rmasliklarning murakkab tarzda chatishib ketganligini, sotsiometrik "yulduzlar" (ularni ko`pchilik tanlaydi), "autsayder" larning (ulardan hamma o`zini chetga tortadi) mavjudligini va butun ierarxiyasi ko`rsatib beradi. Sotsiometriya metodini juda ham tezkor ekanligiga shubha yo`q va uning yordami bilan guruh ichidagi hissiy intilishlar manzarasi etarli darajada aniq - ravshan ko`rsatilgan bo`lishi mumkin. Bu natijalarni kuzatishlar yo`li bilan aniqlash uchun uzoq vaqt sarflashga to`g`ri kelgan bo`lardi. Har qanday guruhni hosil bo`ladigan kommunikativ shaxobcha sifatida talqin qilish mumkin.
Lekin sotsiometrik tahlil guruhdagi shaxslararo kommunikativ shaxobchaga juda ham umumiy tarzda ta`rif berishi mumkin. U nima uchun individ bir xil birliklarda guruhga qarama - qarshi qo`yilganligi, boshqalarida esa kommunikativ shaxobchadagi bunday uzilish boligini payqamasligini tushunib etishga olib bormaydi. Sotsiometrik texnika yordamida qayd etiladigan bog`lanishlar tizimini muqarar deb hisoblab bo`lmaydi. Bugungi "yulduz" ertaga yakkalanib qolishi mumkin. Sotsiometriya natijalari bizga bunday o`zgarishlarning sabablari haqida ma`lumot bera olmaydi. Shuningdek, guruh a`zolari birovlarni rad etib, boshqalarni tanlaganlarida nimalarga asoslanganliklari, guruhning har xil a`zolariga xos xush ko`rish va xush ko`rmasliklar zamirida qanday ma`no borligi mavhumligicha qoladi.

Adabiyotlar ro`yxati



  1. Andreeva G. M. Sosialnaya psixologiya. Uchebnik - M., 1998

  2. CHaldini R. Psixologiya vliyaniya. - M., 1999

  3. Dyui D. Psixologiya i pedagogika mishleniya. - M., 1998

  4. G`oziev E. Oliy maktab psixologiyasi. T. 1997

  5. Gamezo M. V., Domashenko I. A. Atlas po psixologii. - M.,1986

  6. Granovskaya R. M. Elementi prakticheskoy psixologii. SPb, 1997


  7. Download 68,5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish