Guruh talabasi Murodov Humoyunning “Biokimyo va Molekulyar biologiya’’ fanidan tayyorlagan taqdimoti

Translyatsiya: katta jarayon

Aminokislotalarning kodonlari

• Translyatsiyada iRNK kodonlari transport RNK yoki tRNK tomonidan maʼlum tartib bilan (5ʼ-3ʼ yoʻnalishda) oʻqiladi.
• Har bir tRNK antikodonga – uchta nukleotiddan iborat guruhga ega boʻlib, iRNKdagi kodonlar bilan asos juftlashuvi orqali bogʻlanadi. tRNKning ikkinchi uchiga kodonga mos aminokislota birikadi.

tRNK oqsil va RNKdan iborat ribosoma tuzilmalaridagi iRNKlarga bogʻlanadi. tRNK ribosomadagi boʻshliqqa kirib, kodonlar bilan bogʻlangani sababli aminokislotalar kimyoviy reaksiyada oʻsib borayotgan polipeptid zanjiri bilan bogʻlanadi. Oxir-oqibat aminokislotalar ketma-ketligi iRNKdagi kodonlarning ketma-ketligini aks ettiradigan polipeptidga aylanadi.

• tRNK oqsil va RNKdan iborat ribosoma tuzilmalaridagi iRNKlarga bogʻlanadi. tRNK ribosomadagi boʻshliqqa kirib, kodonlar bilan bogʻlangani sababli aminokislotalar kimyoviy reaksiyada oʻsib borayotgan polipeptid zanjiri bilan bogʻlanadi. Oxir-oqibat aminokislotalar ketma-ketligi iRNKdagi kodonlarning ketma-ketligini aks ettiradigan polipeptidga aylanadi.
• Bu – translyatsiyaning umumiy sxemasi. Ammo translyatsiya qanday boshlanadi, davom etadi va tugaydi degan savol tugʻiladi. Keling, koʻrib chiqamiz.

Translyatsiya: boshlanishi, oʻrtasi va oxiri

• Har bir kitob yoki kinofilmning boshi, oʻrtasi va oxiri boʻladi. Translyatsiya ham shu kabi uchta qismdan iborat, lekin ularning nomlari biroz farq qiladi: initsiatsiya, elongatsiya va terminatsiya.
• Initsiatsiya (“boshlanish”): bu bosqichda ribosomalar iRNK va birinchi tRNK bilan birlashadi va translyatsiya boshlanadi.
• Elongatsiya (“oʻrtasi”): bu bosqichda aminokislotalar tRNK tomonidan ribosomaga tashib keltiriladi va zanjir hosil qilinadi.
• Terminatsiya (“oxiri”): oxirgi bosqichda yigʻilgan polipeptid zanjiri hujayraga chiqariladi va oʻz vazifasiga kirishadi.
• Keling, har bir bosqich qanday kechishini toʻliqroq koʻrib chiqamiz.