Guruh talabasi G’ulomov G’olibjonning “Kiberxavfsizlik asoslari” fanidan mustaqil ishi



Download 1,62 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/7
Sana17.12.2022
Hajmi1,62 Mb.
#890131
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
kiber 2

t= 
𝑥
13

𝑥
16

𝑥
17

𝑥
18 
𝑆
 = 18,17,16, ... ,1 uchun 
𝑥
𝑖
 

𝑥
𝑖

1
𝑥
0
 = t
 
Shunga o’xshash, 
𝑌
va 
𝑍
registrlar uchun ham quyidagilar bajariladi:


𝑦
20

𝑦
21
 
va 
i
 = 21,20,19, ... ,1 uchun 
𝑦
𝑖
 

𝑦
𝑖

1
𝑦
0
 
= t
t
 = 
𝑧
7

𝑧
20

𝑧
21

𝑧
22
 

= 22,21,20, ... ,1 uchun 
𝑧
𝑖
 

𝑧𝑧
𝑖

1
𝑧
0
 
= t
 
Berilgan uchta bit 
𝑥

𝑦
va 
𝑧
uchun 
maj
(
𝑥

𝑦

𝑧
)
funksiyasi eng ko’p bitni 
qaytaradi. Agar 
𝑥

𝑦
va 
𝑧
bitlar 0 ga teng bo’lsa, u holda funksiya 0 ni qaytaradi, aks 


holda birni qaytaradi. Funksiyaga kiruvchi bitlar toq bo’lgani uchun, funksiya har 
doim 0 ni yoki 1 ni qaytaradi. Boshqa holatlar bo’lmaydi. 
A5/1 shifrida, ketma-ketlikning har bir bitini generasiyalash uchun quyidagilar 
bajariladi. Dastlab, m
= maj(
𝑥
8

𝑦
10

𝑧
10

funksiya qiymati hisoblanadi. 
Shundan so’ng 
𝑋

𝑌
va 
𝑍
registrlar quyidagicha sijitiladi (yoki siljitilmaydi): 

agar 
𝑥𝑥


𝑆𝑆
ga teng bo’lsa, 
𝑋𝑋
siljitiladi;

agar 
𝑦𝑦
10 

𝑆𝑆
ga teng bo’lsa, 
𝑌𝑌
siljitiladi; 

agar 
𝑧𝑧
10 

𝑆𝑆
ga teng bo’lsa, 
𝑍𝑍
siljitiladi. 
Shundan so’ng, ketma-ketlikning bir biti 
𝑠𝑠
quyidagicha generasiyalanadi va 
ochiq matn biti bilan XOR amali bajariladi (agar shifrlansa) yoki shifrmatn biti bilan 
XOR amali bajariladi (agar deshifrlansa). 
𝑠
 = 
𝑥
18

𝑦
21

𝑧
22 
 
Yuqorida keltirilgan ketma-ketlikdagi amallar talab etilgunga qadar takrorlanadi 
(ochiq matn yoki shifrmatn uzunligiga teng). 
Agar biror registr siljitilsa, uning to’liq holati siljish natijasida o’zgaradi. 
Ketma-ketlikning bir bitini hosil qilishda uchta registrdan kamida ikkitasi siljiydi va 
shuning uchun yuqoridagi ketma-ketlikni davom ettirgan holda yangi bitlar ketma- 
ketligini hosil qilish mumkin bo’ladi. 
A5/1 oqimli shifrlash algoritmi murakkab ko’rinsada, qurilmada amalga 
oshirilganida yuqori tezlik qayd etadi. Umumiy holda A5/1 oqimli shifrni 5-rasmdagi 
kabi ifodalash mumkin.
5-rasm. A5/1 ketma-ketlik generatori


Hisoblash qurilmalari hozirgi kundagi kabi rivojlanmagan vaqtlarda oqimli 
shifrlash algoritmlari juda ham mashhur bo’lgan, hozirgi kunda esa ularning o’rnini 
simmetrik blokli shifrlar egallamoqda. Biroq, shunday holatlar mavjudki, oqimli 
shifrlar shubhasiz zarur bo’ladi. Masalan, real vaqt tizimlaridan biri GSM tarmog’ida 
ma’lumotlarni shifrlashda blokli simmetrik shifrlarni qo’llashning imkoni yo’q. 
Sababi, shifrlash uchun zarur bo’lgan bir blokni (blok uzunligi kamida 64 bit bo’ladi) 
ma’lum vaqtda to’plashi talab etiladi. Bu esa so’zlashuvda to’xtalishga olib keladi. 
Bundan tashqari, ma’lumotni shifrlab uzatish jarayonida shifrmatnga bo’lgan 
o’zgarishga (tashqi ta’sirlar natijasida) simmetrik oqimli shifrlash bardoshli sanaladi. 
Masalan, oqimli shifrlashda shifrmatndagi bir bitning o’zgarishi ochiq matnning ham 
bir bitining o’zgarishiga olib keladi. Simmetrik blokli shifrlarda esa bir bitning 
o’zgarishi bir blokning (masalan, 64 bit) o’zgarishiga olib keladi. Bundan tashqari, 
simmetrik oqimli shifrlash, blokli shifrlarga qaraganda, kichik qurilmalarda amalga 
oshirilish imkoniyatiga ega.

Download 1,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish