Guruh Talabasi Choriyev Zayniddin 3-Амалий машғулот



Download 0,7 Mb.
Pdf ko'rish
Sana13.07.2022
Hajmi0,7 Mb.
#787983
Bog'liq
Choriyev Zayniddin



316-20 guruh Talabasi Choriyev Zayniddin
3-Амалий машғулот
Мавзу: Маълумотларга нисбатан рухсатларни мантиқий
бошқариш
Фойдаланишни бошқариш моделлари
Ҳозирда тизимларда объектларни бошқариш учун турлича усуллар
мавжуд бўлиб, уларга қуйидигаларни мисол келтириш мумкин:
• дискрецион фойдаланишни бошқариш усули (Discretionary access
control, DAC);
• мандатли фойдаланишни бошқариш усули (Mandatory access
control, MAC);
• ролга асосланган фойдаланишни бошқариш усули (Role-based
access control, RBAC);
• аттрибутларга асосланган фойдаланишни бошқариш усули
(Attribute- based access control, ABAC).
Тизимда ушбу фойдаланиш усуллари бир-биридан алоҳида-алоҳида
фойдаланилиши талаб этилмайди ва уларнинг комбинациясидан ҳам
фойдаланиш мумкин (3.1-расм).
3.2-расм. Фойдаланишни бошқариш тизимлари
DAC усули
Фойдаланишни бошқаришнинг мазкур усули тизимдаги шахсий
объектларни ҳимоялаш учун қўлланилади. Бунга кўра объект
эгасининг ўзи ундан фойдаланиш ҳуқуқини ва кириш турини ўзи
белгилайди.
DAC да субъектлар томонидан объектларни бошқариш
субъектларнинг идентификация ахборотига ва асосланади. Масалан,
UNIX операцион тизимида файлларни ҳимоялашда, файл эгаси
қолганларга ўқиш (r), ёзиш (w) ва бажариш (x) амалларидан бир ёки
бир нечтасини бериши мумкин. Умумий ҳолда DAC усули аксарият


операцион
тизимларда
фойдаланишларни
бошқариш
учун
фойдаланилади.
Misol: my.gov.uz sayti
Foydalanuvchi sifatida kirishda bizga login va parol so’raydi bu esa


DAC ga misol bo’ladi
Фойдаланишни бошқаришнинг ролли модели (RBAC)
RBAC усулида фойдаланишни бошқаришнинг асосий ғояси тизимнинг
ишлаш логикасини ташкилотда кадрлар вазифасиниҳақиқий ажратилишига
максимал даражада яқинлаштирилган. RBAC усули фойдаланувчини
ахборотга рухсатини бошқаришда унинг тизимдаги ҳаракат хилига
асосланади.
МАС асосида ахборот махфийлигини таъминлаш
Агар объект ва субъекнинг хавфсизлик даражалари орасидаги
бир қанча боғлиқликлар шартлари бажарилса у ҳолда субъект
объектдан фойдаланиш ҳуқиқига эга бўлади. Хусусан, қуйидаги
шартлар бажарилиш керак:
• агар субъектнинг хавфсизлик даражасида объектнинг хавфсизлик
даражаси мавжуд бўлса, у ҳолда ўқиш учун рухсат берилади.
агар субъектнинг хавфсизлик даражаси объектнинг хавфсизликдаражасида
бўлса, у ҳолда ёзишга рухсат берилади
Saytdan foydalanish hamma foydalanuvchi uchun ochiq bu MAC ning bir
korinishiga
ABAC модели
Аттрибутларга асосланган фойдаланишларни бошқариш усули
(ABAC) - объектлар ва субъектларнинг атрибутлари, улар билан
мумкин бўлган амаллар ва сўровларга мос келадиган муҳит учун
қоидаларни таҳлил қилиш асосида фойдаланишларни бошқаради.


Қоидада ҳар қандай турдаги аттрибутлардан (фойдаланувчи
аттрибутлари, ресурс аттрибутлари, объект ва муҳит аттрибутлари ва
ҳак.) фойдаланиш мумкин. Ушбу модел сўровни, ресурсни ва
ҳаракатни ким бажараётгани тўғрисидаги ҳолатлар “АГАР, У
ҲОЛДА” дан ташкил топган қоидаларга асосланади. Масалан, АГАР
талабгор бошқарувчи бўлса, У ҲОЛДА махфий маълумотни ўқиш/
ёзиш ҳуқуқи берилсин.
Saytdan ro’yxatdan o’tayotganimizda bizga 1 daqiqqa vaqt beradi va shu vaqt
ichida siz saytga kodni kiritishingiz talab qilinadi.Agar 1daqiqa ichida kodni
kiritmasak satdan boshqatdan ro’yxatdan o’tishimizga to’g’ri keladi.
Biz sayt tomonidan yuborilgan sms ni kiritamiz va saytga kirishimiz mumkin
bo’ladi:


Document Outline

  • 316-20 guruh Talabasi Choriyev Zayniddin
  • 3-Амалий машғулот
  • Фойдаланишни бошқариш моделлари
  • DAC усули
    • Фойдаланишни бошқаришнинг ролли модели (RBAC)
    • МАС асосида ахборот махфийлигини таъминлаш
  • ABAC модели

Download 0,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish