Guruh talabasi amonov rahim

20-04 guruh talabasi aMONOV rAHIM
1-Mavzu: Kiberxavfsizlikga oid milliy va xorijiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar tahlili
1-savol: “Axborot erkinligi va kafolatlari” haqidagi qonunlar bir nechtasini keltirib o’tamiz.Bular quyidagilar:
Milliy qonunlar. 2002 yil 12 dekabrda O’zbekiston Respublikasining 439-II – sonli “Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to’g’risida”gi qonuni qabul qilindi. Ushbu qonun 16 moddadan iborat bo’lib, unda xususan, quyidagilar belgilangan: 1-modda. Ushbu Qonunning asosiy vazifalari Ushbu Qonunning asosiy vazifalari axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlariga rioya etilishini, har kimning axborotni erkin va moneliksiz izlash, olish, tekshirish, tarqatish, foydalanish va saqlash huquqlari ro’yobga chiqarilishini, shuningdek axborotning muhofaza qilinishini hamda shaxs, jamiyat va davlatning axborot borasidagi xavfsizligini ta’minlashdan iborat.
4-modda. Axborot erkinligi O’zbekiston Respublikasining Konstitusiyasiga muvofiq har kim axborotni moneliksiz izlash, olish, tekshirish, tarqatish, undan foydalanish va uni saqlash huquqiga ega. Axborot olish faqat qonunga muvofiq hamda inson huquq va erkinliklari, konstitusiyaviy tuzum asoslari, jamiyatning axloqiy qadriyatlari, mamlakatning ma’naviy, madaniy va ilmiy salohiyatini muhofaza qilish, xavfsizligini ta’minlash maqsadida cheklanishi mumkin.
6-modda. Axborotning ochiqligi va oshkoraligi Axborot ochiq va oshkora bo’lishi kerak, maxfiy axborot bundan mustasno. Maxfiy axborotga quyidagilar kirmaydi: fuqarolarning huquq va erkinliklari, ularni ro’yobga chiqarish tartibi to’g’risidagi, shuningdek davlat hokimiyati va boshqaruv organlari, fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari, jamoat birlashmalari va boshqa nodavlat notijorat tashkilotlarining huquqiy maqomini belgilovchi qonun hujjatlari; ekologik, meteorologik, demografik, sanitariya-epidemiologik, favqulodda vaziyatlar to’g’risidagi ma’lumotlar hamda aholining, aholi punktlarining, ishlab chiqarish obyektlari va kommunikasiyalarning xavfsizligini ta’minlash uchun zarur bo’lgan boshqa axborotlar;
2-savol: Avvalambor EHM 4- ta avloddan tashkil topgan bo’libular quyidagilar hisoblanadi: 1-avlod (1946-55) 2-avlod(1956-65) 3-avlod (1966-74) 4-avlod (1975…)
Endi EHM lar uchun quyidagi qonunni keltirib o’tmoqchiman:
1-modda. Asosiy tushunchalar
ma’lumotlar bazasi — obyektiv shaklda ifodalangan hamda elektron hisoblash mashinalari (EHM) yordamida topish va ishlov berish mumkin bo‘ladigan tarzda bir tizimga solingan ma’lumotlar (masalan: maqolalar, hisob-kitoblar) majmui;
EHM uchun yaratilgan dastur — obyektiv shaklda ifodalangan hamda muayyan natija olish maqsadida EHM, EHM shoxobchalari va boshqa kompyuter vositalarining ishlashi uchun mo‘ljallangan ma’lumotlar va ko‘rsatmalar majmui. EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasidan foydalanish — ularni bosib chiqarish, ulardan nusxa olish, ularni tarqatish hamda xo‘jalik muomalasiga (jumladan, modifikatsiyalashtirilgan shaklda) kiritish yuzasidan boshqa harakatlarni amalga oshirish. EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasining bosib chiqarilganligi to‘g‘risidagi xabarlarni ommaviy axborot vositalarining ma’lum qilishi EHM uchun yaratilgan dastur yoki ma’lumotlar bazasidan foydalanish deb e’tirof qilinmaydi.
3-savol: EHM lar uchun yaratilgan dasturlar va malumotlar bazasining huquqiy himoyasi to’g’risida qoidalar bilan tanishib chiqamiz:
Elektron hisoblash mashinalari uchun dasturni rasmiy ro'yxatdan o'tkazish uchun talabnoma
va ma'lumotlar bazasini rasmiy ro'yxatdan o'tkazish uchun talabnoma tuzish, topshirish va
ko'rib chiqish
QOIDALARI
Mazkur elektron hisoblash mashinalari uchun dasturni rasmiy ro‘yxatdan o‘tkazish uchun
talabnoma va ma’lumotlar bazasini rasmiy ro‘yxatdan o‘tkazish uchun talabnoma tuzish, topshirish va
ko‘rib chiqish qoidalari (bundan buyon matnda Qoidalar deb yuritiladi) O‘zbekiston Respublikasining
«Elektron hisoblash mashinalari uchun dasturlar va ma’lumotlar bazalarini huquqiy muhofaza qilish
to‘g‘risida» Qonuniga muvofiq ishlab chiqilgan bo‘lib, elektron hisoblash mashinalari uchun dasturni
rasmiy ro‘yxatdan o‘tkazish uchun talabnoma va ma’lumotlar bazasini rasmiy ro‘yxatdan o‘tkazish
uchun talabnoma tuzish, topshirish va ko‘rib chiqish taptibini belgilaydi.
4 savol:
Bunda inson sog’ligi va salomatligi haqida ma’lumot beramiz:
O`zbekiston Respublikasi fuqarolarining hayoti va sog’lig’ini inson faoliyatining barcha sohalarida muhofazalashda „Hayot faoliyati xavfsizligi” (HFX) fani asosiy o`rinlardan birini egallaydi. Ushbu fan tarixi, rivoji va istiqboli hamda Respublikamizdagi ijtimoiyiqtisodiy islohotlar natijalari, ishlab chiqarish va xududiy xavfsizlik muammolarining inson hayoti xavfsizligiga ta`siri masalalarini qamraydi. Zero hozirgi vaziyatda xavfsiz hayotni ta`minlash masalalari eng dolzarb muammolardan hisoblanadi. Chunki texnosferalarda ishlab chiqarish jarayoni buzilishi, ishlovchilar uchun sanitariya va gigiyena me`yor va qoidalarini yaratilmasligi, muhit rivojlanishdagi noxush vaziyatlarning murakkablashuvi, davlatlar o`rtasida insoniyat hayotiga xavfxatar soluvchi holatlarning ro`y berishi, insoniyat tomonidan qo`llanilayotgan turli zaharli va zararli moddalar va vositalar ko`plab xavflarni yuzaga keltirib, insonlarning hayotiy faoliyatiga, sog’lig’iga, atrof-muhit tozaligiga va iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga tahdid solmoqda.
5-savol:
Umumjahon axborot globallashuvi jarayonlari axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini nafaqat mamlakatlar iqtisodiyoti va boshqa sohalariga joriy etish, balki axborot tizimlari xavfsizligini ta’minlashni ham taqozo etayotir. O‘zbekiston axborot va kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi xalqaro xavfsizlik tizimiga Markaziy Osiyoda birinchilardan bo‘lib qo‘shildi.
Axborot xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha Aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat qo‘mitasi tomonidan quyidagi chora-tadbirlar amalga oshiriladi:
Ma’lumotlar uzatish, telekommunikatsiya tarmoqlari, teleradioefir hamda axborot tizimlarida axborot xavfsizligini ta’minlashni takomillashtirish va rivojlantirish bo‘yicha davlat siyosatini yuritish;
Axborot xavfsizligiga oid qonunchilik va me’yoriy-huquqiy hujjatlarining yaratilishini tashkil qilish va bunda ishtirok etish;
davlat organlarining axborot tizimlari va resurslari axborot xavfsizligi siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishga ko‘maklashish;
6- savol:
Infratuzilmasining umumiy reglament haqida:
UMUMIY TEXNIK REGLAMENTLAR:
1. “Avtotransport vositalari konstruksiyasining foydalanish shartlari bo‘yicha xavfsizligi to‘g‘risida”gi umumiy texnik reglamenti (UzTR.191-001:2012). O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 04.07.2012 yildagi 191-sonli Qarori bilan tasdiqlangan;
2. “Texnik jihatdan foydalanishda temir yo‘l transporti xavfsizligi to‘g‘risida”gi umumiy texnik reglamenti (UzTR.192-002:2012). O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 04.07.2012 yildagi 192-sonli Qarori bilan tasdiqlangan;
3. "Ta’lim muassasalari uchun xavfsiz poligrafiya mahsulotlari haqida"gi umumiy texnik reglamentni (UzTR.146-003:2015). O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 03.06.2015 yildagi 146-sonli Qarori bilan tasdiqlangan. Ushbu texnik reglament 2015 yil 3 dekabrdan amalga kiritildi. "Ta’lim muassasalari uchun xavfsiz poligrafiya mahsulotlari haqida"gi Umumiy texnik reglament amalga kiritilgandan keyin, o‘rnatilgan tartibda qo‘llanilish ixtiyoriyligiga ega bo‘ladigan va majburiylik tusini yo‘qotadigan standartlashtirish bo‘yicha me’yoriy hujjatlar ro‘yxati.
7-savol: