Guruh talabasi Abdullayev Fazliddinning



Download 31,61 Kb.
bet2/3
Sana31.12.2021
Hajmi31,61 Kb.
#248206
1   2   3
Bog'liq
2-kredit topshiriqlari

2-topshiriq.

Shialik mazhabiga doir jadvalni to'ldiring


Mazhablar

Asoschisi

Tarqalgan hududlari

Yo'nalishning maqsadi

Ismoiliylar

Abbosiylarga qarshi kurashni davom ettirish tarafdori bo’lgan bir guruh shialar 6 – imom Ja’far Sodiqning katta o’g’li Ismoil atrofiga jipslashadilar. IX asr oxiriga kelib Ismoiliy oqimi mustaqil mazhab sifatida tashkil topadi.

Muhammad ibn Ismoil



VIII asr o’rtalarida shakllanib, X-XI asrlarda yaqin va o’rta sharqda keng tarqalgan.  O’rta asr mobaynida ismoiliylar orasidan Nizoriy, Musta’liy, Druz, Qirmitiy oqimlari ajralib chiqqan. Hozirgi davrda Nizoriy mazhabi Suriya, Eron, Pokiston, Avg’oniston shimolida, Pomirda, Musta’liy mazhabi esa, Yaman, Hindiston, Pokiston, Misrda, Druz mazhabi Suriya va Livanda saqlanib qolgan.

Ismoiliya mafkurasining shakllanishining ilk davridayoq uning ikki qirrasi “tashqi” – (az-zohir) va ichki (al-botun) namoyon bo’ladi. Tashqi ta’limot o’z ichiga barcha urf-odat va jamoaning oddiy a’zolariga majburiy bo’lgan shariatning huquqiy qonunlarini olgan edi. Ismoiliyaning ichki aqidasi ikki qismdan iborat : Birinchisi “At-Ta’vil” ya’ni Qur’on va shariatni tizimli tarzda sharhlash; ikkinchisi “Al-haqoiq” ya’ni “maxfiy”, “oliy” haqiqatlarni tafsir qilishga asoslangan falsafiy va ilohiy bilimlar tizimi. Ilmoiliylarda din asoslari yettita bo’lib, ulardan asosiysi imomga itoat etishdir. Qolgan oltitasi tahorat, namoz, zakot, ro’za, haj va jihoddir. Ismoiliylik dini aqidaparastlikka moyil bo’lib, har bir musulmon umrida bir marta odam o’ldirishdek, jasoratni amalga oshirishi zarur degan, aqida mavjud.

Jafariylar

12- imomga e’tiqod qiluvchi ismoiliylarning asosiy oqimi Ismoiliylar 6-imom Ja’far Sodiqni (vafoti 765) shialik fiqh tuzimining asoschisi deb biladilar.

XVI asr boshlarida Eronda hukmron diniy-huquqiy mazhabga aylangan. Eron va Iroqdagi shialar o’rtasida bu mazhab hozirda ham kuchli ta’sirga ega.

Jafariylik mazhabining boshqalaridan asosiy farqi: jafariylar qiyosni Qur’on, sunna, ijmo’dan keyingi shariat manbai ekanligini rad qiladi, shialardagi imomlar naqllarinigina tan oladi, vaqtinchalik nikoh (mut’a)ga yo’l qo’yadi, xavf paydo bo’lgan chpg’da o’z e’tiqodlarini yashiradi, ijtihod (diniy va huquqiy masalar bo’yicha mustaqil fikr yuritish)ga imkon yaratadi.

Qaromatiy

Qaromatiylar shia mazhabidagi Ismoiylarning asosiy shaxobchalaridan biri bo’lib, IX asr oxirida Iroqda vujudga kelgan.  Ularning rahnamosi Hamdosh ibn Ash’asning o’g’li Abu Tohir Sulaymon (914-943)

Suriya va Yamanda ko’p tarqalgan.

Hamdosh ibn Ash’asning o’g’li Abu Tohir Sulaymon (914-943) davrida qaromatiylar 930-yil haj vaqtida Makkaga bostirib kirib, shaharni talon- taroj qilganlar, bir necha ming hojini va makka aholisini qatl etib, asrga olganlar. Ka’bani vayron qilib, qora toshni ikkiga bo’lib, Bahroinga olib ketganlar. Faqat 20 yildan keyin katta to’lov evaziga u makkaga qaytarib berilgan.

Zaydiy

Zayd ibn Ali (698-740)

Zaydiya firqasi vakillari hozirgi kunda Yaman Arab Respublikasi, Saudiya Arabistonida, Pokistonda yashaydilar. Bu firqa bir necha mayda firqachalarga bo’lingan. Ular orasidan jorudiya, sulaymoniya, butriya (solihiya), qosimiya, nosiriya, hoduviyalarni zikr etish mumkin.

Zaydiylar yashiringan imom Mahdiyga ishonmasliklari, Alidan oldingi uch xalifa (Abu Bakr, Umar, Usmon)ni la’natlamasliklari, taqiyya tamoyillarini va mut’a nikohini inkor etishlari bilan boshqalardan, avliyolar va mozorlarga sig’inishni hamda darvishlik va zohidlikni inkor etishlari bilan sunniylardan ajralib turadilar. O’z aqidalarida mu’taziylardan iroda erkinligi va Qu’ronni Alloh yaratganligini, xorijiylardan esa, diniy e’tiqodni amaliy faoliyat bilan Mustahkamlash tamoyillari qabul qilib olganlar.


Download 31,61 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish