Guruh nomi

Guruh nomi	Talaba F.I.Sh.
712-19	Abdukarimov Farruxbek

1 - Amaliy mashg’ulot.

Mavzu: Operatsion tizim turlari bilan tanishish.

Quyidagi savol va topshiriqlarga javob yozing:

1. XX-asr operatsion tizimlarga misollar keltiring va ular haqida ma’lumotlar yozing.

2. Zamonaviy operatsion tizimlarga misollar keltiring va ular haqida ma’lumotlar yozing.

3. Operatsion tizimlarning bib-biridan farqli jihatlari, ustun kamchiliklarini yoriting.

4. Shu vaqtga qadar qaysi operatsion tizimlardan foydalangansiz?

Javoblar:

Operatsion tizim shuningdek, bu yana dasturiy platforma deb ham nomlanib, o‘z ichiga ushbu dasturda turli hil boshqaruv tizimlami yoki buymqlami bajarish variantlarini berish yoki tan- lashni taklif qiladi. Har bir kompyuter albatta mana shu operatsion tizim orqaliishga tushadi va va bu operatsion tizim orqali har bir ishhimizni bajarish imkoniyatiga ega bo‘lamiz. U barcha kompyterlardagi dasturlarga va kompyuteming har xil qismlariga rink yaraladi shunda kompyuterdagi bitta ikonkani bosib biror dasturni ko`rish mumkin. Operatsion tizim o`zidan-o‘zi ishga tusha olmaydigan barcha kompyuterlarni ishga tushiradigan tizimdir. Turli kompyuterlarini ishlab chiqadigan kompaniyalar o‘z operatsion tizimiga ega. Asosan operatsion tizimlar bir tipdagi kompyuterlaga mo‘ljanlangan bo‘lib, boshqa turdagi mashinalarda ishlatilmaydi. Boshqacha qilib aytganda, turli hil operatsion tizimlar bir biri bilan moslashuvchan emas.

1980 - 90-yillar Operatsion tizimlarning rivojlanishidagi bu davr yirik integral mikrosxemalarning (LSI) paydo bo'lishi bilan bog'liq. Bu yillar davomida chiplarning arzonlashishi va integratsiyasi darajasi keskin oshdi. Kompyuter odam uchun mavjud bo'ldi va davr keldi shaxsiy kompyuterlar. Funktsional jihatdan, ular PDP-11 rusumidagi mini-kompyuterlardan farq qilmaydi, ammo ularning narxi ancha past edi. Bu deyarli har bir kishiga kafedra yoki institutni emas, balki o'zlarining shaxsiy kompyuterlariga ega bo'lishga imkon berdi. Kompyuterlardan mutaxassis bo'lmaganlar foydalana boshladilar, bu esa dasturiy ta'minotdan "do'stona "likni talab qildi. Bu yillarda operatsion tizimlar bozorida ikkita tizim ustunlik qildi: MS-DOS va Unix. Bir dasturli bitta foydalanuvchi MS-DOS OS Intel 8088 mikroprotsessorlariga asoslangan kompyuterlar uchun keng qo'llanilgan, keyinchalik 80286, 80386 va 80486. Unix ko'p dasturli ko'p foydalanuvchi OT asosan Intel bo'lmagan kompyuterlarda, ayniqsa yuqori samarali RISC protsessorlari asosida qurilgan kompyuterlarda ishlatilgan. O'n yil davomida ushbu OS takomillashtirildi, natijada yangi navlar paydo bo'ldi: SunOS, HP-UX, Irix, AIX Shaxsiy kompyuterlarning tarqalishi mahalliy tarmoqlarning tez o'sishi uchun katalizator bo'lib xizmat qildi. Ushbu o'n yillikning yana bir muhim rivojlanishi TCP / IP protokollar stekining paydo bo'lishi, Internetning paydo bo'lishi, mahalliy tarmoq texnologiyalarini standartlashtirish va tarmoq operatsion tizimlarining jadal rivojlanishi (Nowell OS-Net, Microsoft / IBM OS / 2).OT rivojlanishining hozirgi bosqichi 90-yillarda deyarli barcha operatsion tizimlar tarmoqqa aylandi, ular turli xil mijozlar va serverlar bilan ishlashga qodir va Internet bilan ishlash vositalarini qo'llab-quvvatladilar. Ixtisoslashgan tarmoq operatsion tizimlari faqat aloqa vazifalari uchun mo'ljallangan, masalan, marshrutizatorlarda ishlaydigan Cisco Systems IOS.

Operatsion tizimlarning evolyutsiyasi quyidagi bosqichlardan iborat:

- Izchil vazifalar

- Oddiy partiyani qayta ishlash

- Paket tizimlarida ko'p dasturlash

- Vaqtni taqsimlash

- Zamonaviy OT

Operatsion tizim foydalanuvchi fayillami bajarish, kompyuter hisoblash resurslarini rejalashtirish va boshqarish uchun mo‘ljallangan.

Operatsion tizimlar quyidagi turlari mavjud:

-Interfaol (Grafik interfeysga asoslangan)

-Vaqtni taqsimlash rejimi

-Real vaqtda ishlash rejimi

Interfaol operatsion tizim foydalanuvchiga terminaldan kompyuterga murojjat etishga ruxsat beradi. Foydalanuvchi boshqa vazifani to‘xtatib, uzi bergan vazifani bajarishini ta’minlaydi. Faqat inultidasturdash va operatsion tizimlargina interfaol operatsion tizim bo‘lishi mumkin.



Android



Mobil operatsion tizim Android Inc tomonidan ishlab chiqilgan bo'lib, Kaliforniya shtatining Palo Alto shahrida, 2003 yil oktyabr oyida Endi Rubin, Rich Miner, Nik Sirs va Kris Uayt tomonidan tashkil etilgan. Ikki yildan so'ng (2005 yilda) Android Inc Google tomonidan sotib olindi. Asosan Java (UI), C (yadro) va C ++ da yozilgan Android OS Linux yadrosi va boshqa ochiq kodli dasturiy ta'minotning o'zgartirilgan versiyasiga asoslangan va asosan smartfon va planshetlar kabi sensorli ekranli mobil qurilmalar uchun yaratilgan. Hozirda bu butun dunyo bo'ylab smartfonlarda eng ko'p sotilgan OS. Android funktsiyalariga xabar almashish kiradi; avtomatik tuzatish va lug'at; veb-brauzer; qo'ng'iroq qilish, SMS yuborish, navigatsiya uchun ovozli harakatlar kabi ovozga asoslangan xususiyatlar; ko'p vazifali; ekranni yozib olish va televizorga yozib olish. Bundan tashqari, u bir nechta tillarni, bluetooth-ni, bog'lashni va turli xil audio / video / doimiy media formatlarini va tashqi xotirani qo'llab-quvvatlaydi. Dastlabki versiyadan beri Android o'zining asosiy operatsion tizimida bir qator yangilanishlarni ko'rdi. Har bir versiyada kod nomi bor edi va ular qandolat mavzusida va alifbo tartibida; birinchisi 2009 yilgi Android 1.5 Cupcake edi va Androidning so'nggi versiyasi 2018 yil avgustda chiqarilgan Android 9 Pie. Androidga ega bo'lgan boshqa qurilmalar orasida televizorlar uchun Android TV, mashinalar uchun Android Auto va qo'l soatlari uchun Wear OS mavjud bo'lib, ularning har biri ixtisoslashgan foydalanuvchi interfeysiga ega. Android-ning variantlarini o'yin konsollari, raqamli kameralar, kompyuterlar va boshqa elektron qurilmalarda ham topish mumkin. Aksariyat Android dasturlari Java tilida yozilgan va 2017 yil fevral oyidan boshlab Google Play do'konida 2,7 milliondan ortiq Android ilovalari chop etilgan.