Guruh: 7A – 18 kem bajardi: Ummatov J. Qabul qildi

Zamonaviy oddiy qirg‘in qurollari.
Zamonaviy oddiy qirg‘in qurollari alohida yoki ommaviy qirg‘in qurollari bilan birgalikda dushman aholisi va texnikasini shikastlash, obyektlarni buzish yoki yo‘q qilib yuborish maqsadida ishlatilishi mumkin.
Oddiy hujum vositalariga parchalanuvchi, fugas, kumulativ, beton buzuvchi, yondiruvchi aslahalar, hajmiy portlash qurollari kiradi.
Parchalanuvchi aslahalar, asosan, odamlarga shikast yetkazish uchun mo‘ljallangan bo‘lib, ularning ichida eng xavflisi sharikli bombachalarhisoblanadi. Sharikli bombachalar samolyotlardan kassetalar yordamida tashlanadi. Har bir kassetada 100 tadan ko‘p bombachalar bo‘ladi. Bunday kasseta yer ustida ochilib, bombachalar har tarafga otilib chiqadi.Har bir bombachalar parchalarining zarar yetkazish radiusi 15 metrga teng.
Oddiy qirg‘in vositalari: portlovchi moddalarning energiyasidan foydalanishga asoslangan (fugasli, oskolkali, oskolka-fugasli); issiqlik energiyasidan foydalanishga asoslangan (yondiruvchi aralashma — napalm, metallashtirilgan yondiruvchi aralashma — termit, elektron); o‘limga olib kelmaydigan (agitatsiya, grafitli, kesuvchi, psixotrop, plastik o‘qlar) bo‘ladi.
Barcha qurol-aslahalar 2 guruhga bo‘linadi: boshqariladigan va boshqarilmaydigan.
Bu turdagi qurollarning o‘ziga xos xususiyatlari:
Hajmiy portlash (vakuum) qurol-aslahalari (gaz, suyuqlik va boshq.):
— yorilganda — gaz germetik bo‘lmagan fazo (hajm) bo‘ylab bir zumda tarqaladi va sekinlashib (0,1 soniyagacha) portlaydi;
— ichki fazoda — o‘ta past bosim (vakuum), tashqi fazoda — haddan ortiq bosim hosil qiladi;
— quvvati oddiy o‘q-doriga nisbatan 4—6 marta katta.
Zamonaviy oddiy qirg‘in qurollari belgilangan joyga raketalar, havodan, artilleriya, o‘qotar qurol yoki inson tomonidan yetkazib berilishi mumkin.Zamonaviy oddiy qirg‘in qurollaridan muhofazalanish tadbirlariga: aholini favqulodda vaziyatlardan muhofazalanishga tayyorlash (zamonaviy qirg‘in vositalarini bilish; ulardan muhofazalana olish, birinchi tibbiyyordamni ko‘rsata olish); o‘z vaqtida va to‘g‘ri xabar berish; muhofaza vositalari (jamoaviy va shaxsiy, ro‘yxatdagi va qo‘l ostidagi)dan mohirona foydalanish; maxsus tadbirlar (ma’muriy, tibbiy-ma’muriy, epidemiyaga qarshi, profilaktik, sanitar-gigiyenik, davolash-evakuatsiya)ni o‘tkazish; evakuatsiya (oldindan o‘tkaziladigan, qisman va to‘liq); avariya-qutqaruv va boshqa kechiktirib bo‘lmaydigan ishlarni o‘tkazish kiradi
Har bir shikastlovchi quroldan himoyalanishda maqsadga muvofiq keladigan usul, vosita va muhofazalanish bo‘yicha harakatlarni qidirib topish kerak. Buning uchun ham ro‘yxatdagi, ham qo‘l ostidagi muhofaza vositalaridan foydalanish lozim. Aholini muhofaza qilishda birinchi tibbiy yordamning o‘z vaqtida va to‘g‘ri ko‘rsatilishi ayniqsa muhim ahamiyatga ega.

Xulosa
Xulosa qilib aytganda ommaviy qirg’in qurollari ma’lum darajada yutug’i bo’lgan bo’lishi mumkin. Ammo eng katta xavf solib turgan omillardan biri ham aynan ommaviy qirg’in qurollaridir. Bu qurollar tinchlikni taminlagandagina insiniyat uchun ezgulikka xizmat qilishi mumkin. Hozirgi kunda takomillashib borayotgan bunday qirg’in qurollarini, ayniqsa bunday ommaviy qirg’in qurollariga ega mamlakatlar murosai madora bilan ish korishlari, bu qurollarni aql bilan boshqarib, sergaklikni unutmasdan doimiy kuchi nazoratni ushlab turishlari, xushyorlikni bir nafas ham yo’qotmasliklari lozim.

ADABIYOTLAR RO’YXATI:

1. 
   O’zbekiston Respublikasi qonuni “Fuqaro muhofazasi to’g’risida “ (2000 yil 26 may)”. 
   
2. 
   Xabibullaev I. X va boshqalar. Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi tadbirlari.(T. 2001y).
   
3. 
   Tojiev M. va boshqalar. Favqulodda vaziyatlar va fuqaro muhofazasi. ( T. 2002 y).
   
4. 
   Ochilov Qudratov. Tohir G’aniev Favqulodda vaziyatlarda fuqaro muhofazasi. T.2005 yil.