Gulyamov saidahror saidahmedovich raqamli iqtisodiyotda blokcheyn texnologiyalari

Wikimedia Foundation
ga tegishli) va 
Firefox
web-brauzeri (
Mozilla 
Foundation
ga tegishli) keltirish mumkin. Bir rangdagi ishlab chiqarish 
shuningdek, qatnashchilar nimanidir jamoaviy ravishda ishlab chiqarishi uchun 
ijtimoiy o‘zaro aloqa qiladigan, lekin ularning mehnat natijasi jamoat korxonasiga 
tegishli bo‘lmagan xususiy sektordagi faoliyatni ham tavsiflashi mumkin.Bir 
rangdagi ishlab chiqarish biznes-model sifatida ikkita sababga ko‘ra muhimdir. 
Birinchidan, ba’zida bir rangdagi qatnashchilar ko‘ngili ravishda tovarlar va 
hizmatlar ishlab chiqarish bo‘yicha jamoaviy faoliyat bilan shug‘ullanadilar, 
korporatsiya esa bu ishda kurator funksiyalarini bajaradi va tijorat foydasini 
qo‘lgakiritadi. Masalan, o‘quvchilar 
Reddit 
munozaralar platformasi kontentini 
yaratadilar, lekin unga egalik qilma olmaydilar. 
Reddit 
–AQSHda trafik hajmi 
bo‘yicha 
o‘ninchi 
o‘rinda 
turadigan 
web-sayt. 
Ikkinchidan, 
bunda 
kompaniyalartashqi mehnat resurslarining keng fondlariga murojaat qiladi. IBM 
kompaniyasi 
Linux
tarafdoriga aylandi va 
Linux
hamjamiyatiga yuzlab million 
dollar turadigan dasturiy ta’minot hadya qildi. Natijada, IBM o‘z tizimlarini ishlab 
chiqish uchun yiliga 900 million dollar tejab qoldi, hamda dasturiy ta’minot va 
hizmatlar ko‘p milliardlik biznesini yo‘lga qo‘ygan platforma yaratdi. 
Blokcheyn texnologiyasiqatnashchilarga hamjamiyatga samarali hissa 
qo‘shish uchun rasmiy nufuz tizimi ishlab chiqish imkonini beradi. Odobsiz xulq-
atvorga to‘sqinlik qilish uchun qatnashchilardan umumiy fondga kichik miqdorda 
kirish badali talab qilinishi mumkin. Badal miqdori jamiyat faoliyati qo‘shilgan 
hissadan 
kelib 
chiqib, 
o‘sishi yoki kamayishi mumkin. Korporativ 
hamjamiyatlarda qatnashchilarular yaratadigan qiymatda ishtirok etishi va 
qo‘shgan hissasi uchun to‘lov olishi mumkin, smart-shartnomalar esa bunda 
tranzaksiya harajatlarini pasaytiradi va firma chegaralarini ochadi.Umuman 

---

140 
olganda,birgalikda bir rangdagi ishlab chiqarish hamjamiyat qiymat yaratish va 
yangi tarmoq modellari markazidan o‘rin topadi. Aksariyat tarmoqlarda 
innovatsiya yakuniy mahsulot yaratish uchun muntazam birlashadigan intellektual 
mulk va yirik mutaxassislar fondi hamda korporativ va xususiy qatnashchilar 
tarmoqlariga tobora ko‘proq bog‘liq bo‘lmoqda. IBM
Linux
ni qo‘llab-quvvatlagani 
kabi, firmalarbirgalikda yoki jamoaviy mehnat bilan qiymat yaratish uchun ochiq 
boshlang‘ich kod tashkil qiladigan tarmoqlarga ham kirishlari mumkin.