Xalqaro fonetik transklipsiya
|
O‘zbekcha shartli belgilar
|
So‘zda kelishi
|
Ingliz tilidagi unli va undosh tovushlar talaffuzining o‘zbek tilidagi qiyosiy xarakteristikasi
|
|
|
me, see
|
i til oldi, yopiq, lablanmagan, cho‘ziq unli tovushi o‘zbekcha kiyib, qiyib so‘zlaridagi iy tovush birikmasiga o‘xshab talaffuz etiladi
|
|
|
|
til oldi, yarim ochiq, lablanmagan qisqa unli tovushi o‘zbekcha ip, it so‘zlaridagi i tovushiga nisbatan qisqa talaffuz etiladi
|
|
|
bed, ten
|
e til oldi, yarim ochiq, lablanmagan qisqa unli tovushi o‘zbekcha el, ellik so‘zlaridagi e tovushiga ancha o‘xshashdir
|
|
|
back, cap
|
til oldi, ochiq, lablanmagan, yarim cho‘ziq unli tovushi o‘zbek tilidagi a tovushidan ochiqligi va jag‘ning pastga tushirib talaffuz qilinishi bilan farq qiladi
|
|
|
car, far
|
a til orqa, ochiq, lablanmagan, cho‘ziq unli tovushi o‘zbek tilidagi a’zo, a’zam so‘zlaridagi a tovushiga nisbatan yuqoriroqda talaffuz etiladi
|
|
|
top, hot
|
til orqa, ochiq, biroz lablangan, qisqa unli tovushi qosh, qop so‘zlaridagi o tovushiga o‘xshab ketadi
|
|
‘
|
form, port
|
til orqa, yarim ochiq, lablangan cho‘ziq unli tovushi xo‘sh, qo‘sh, g‘o‘za so‘zlaridagi o‘ tovushining cho‘ziq variantiga o‘xshaydi
|
|
|
cook, look
|
til orqa, yarim ochiq, lablangan, qisqa unli tovushi o‘zbekcha kun, gul, qunt so‘zlaridagi uga o‘xshash
|
|
|
blue, true
|
u til orqa, yopiq, lablangan, cho‘ziq unli tovushi g‘uv, quv, huv, so‘zlaridagi uv birikmasini keskin talaffuz etilishiga o‘xshaydi
|
|
|
cup, duck
|
til orqa, yarim ochiq, lablanmagan, qisqa unli tovushi o‘zbek tilidagi qand so‘zining a tovushiga o‘xshashroq
|
|
|
her, turn
|
til o‘rta, lablanmagan, cho‘ziq unli tovushi o‘zbek tilidagi yo va e tovushlari orasidagi cho‘ziq tovushga o‘xshaydi
|
|
|
sister, teacher
|
aralash qator yarim ochiq, qisqa lablanmagan faqat urg‘usiz bo‘g‘inda uchraydigan unli tovush bo‘lib, o‘zbek tilidagi cho‘ziq i va kuchsiz a tovushlari orasidagi qisqa tovushga o‘xshaydi
|
|
|
|
p tovushi o‘zbek tilidagi pga o‘xshab talaffuz etiladi va uning kuchli nafas bilan talaffuz qilinadigan varianti ph mavjud
|
|
|
|
b tovushi o‘zbek tilidagi b tovushiga o‘xshash bo‘lib, undan faqat o‘zining kuchli talaffuz etilishi bilan farq qiladi
|
|
|
|
wga o‘xshash tovush o‘zbek tilida yo‘q bo‘lib, qoun, quvvat so‘zlaridagi vtovushiga o‘xshab ketadi
|
f
|
|
|
f tovishi o‘zbek tilidagi f tovushidan, ayniqsa, so‘zning oxirida, biroz keskin va qattiqroq talaffuz etilishi bilan farq qiladi
|
|
|
|
v tovushi o‘zbek tiliga rus tili orqali o‘zlashgan vena, vilt so‘zlaridagi v tovushiga o‘xshaydi
|
|
t(s)
|
|
til oldi, jarangsiz, tish oralig‘i, sirg‘aluvchi bo‘lib, bunday tovush o‘zbek tilida yoq va uning talaffuzi taxminan t va s tovushlari qorishig‘iga to‘g‘ri keladi
|
|
d(z)
|
|
til oldi, jarangli, tish oralig‘i, sirg‘aluvchi tovush bo‘lib, bunday tovush o‘zbek tilida yoq bo‘lib, ining talaffuzi taxminan d va z tovushlari qorishig‘iga to‘g‘ri keladi
|
|
s
|
|
s tanglay bo‘rtmasi, sirg‘aluvchi, jarangsiz tovush bo‘lib, o‘zbek tilidagi s til oldi, tish tovushidan farq qiladi
|
|
z
|
|
z tanglay bo‘rtmasi, sirg‘aluvchi, jarangli tovush bo‘lib, o‘zbek tilidagi z til oldi, tish tovushidan farq qiladi
|
|
t
|
|
t tovushi o‘zbek tilidagi t tovushidan o‘zining kuchli shovqinli varianti borligi bilan farq qiladi
|
|
d
|
|
d tovushi o‘zbek tilidagi d tovushidan shovqinli xususiyati bilan farq qiladi
|
|
n
|
|
n tovushini talaffuz qilishda til uchi tanglay bo‘rtmasiga tik qadalsa, o‘zbek tilida esa n tovushini talaffuz qilish uchun til uchi tishlarga tekiziladi
|
|
l
|
|
l tovushini talaffuz etish uchun til uchi tanglay bo‘rtmasiga tik qadalsa, o‘zbek tilidagi l tovushi esa til uchini old tishlarga qadash bilan hosil bo‘ladi
|
|
r
|
|
r tovushi sonant (kuchli jarangdor) tovush bo‘lsa, o‘zbek tilidagi r tovushi titroq tovush hisoblanadi
|
|
sh
|
|
jarangsiz undosh tovushi o‘zbek tilidagi shga o‘xshashroq bo‘lib, unga qaraganda yumshoqroq talaffuz etiladi
|
|
j
|
|
tovushi o‘zbek tilidagi ajdar, gijda so‘zlaridagi j tovushining talaffuziga o‘xshash bo‘lsada, biroq tovushini ifodalovchi maxsus harf ingliz tilida yo‘qligi uchun u asosan fransuz tilidan kirgan so‘zlarda uchraydi
|
|
ch
|
|
t jarangsiz tovushi o‘zbek tilidagi chga o‘xshash bo‘lib, unga qaraganda kuchliroq talaffuz etiladi
|
|
j
|
jag, jut
|
d tovushi o‘zbek tilidagi jon, jun so‘zlaridagi jga o‘xshash bo‘lib, biroq qattiqroq talaffuz etilishi bilan o‘zbek tilidagi j tovushidan farq qiladi
|
|
k
|
|
k tovushi o‘zbek tilidagi k tovushidan o‘zining til orqaligi va kuchli nafas shovqini (aspiratsiyasi) bilan talaffuz qilinishi tufayli farq qiladi
|
|
|
|
g tovushi o‘zbek tilidagi tovushidan til orqaligi va qattiqroq talaffuz qilinishi tufayli farq qiladi
|
|
ng
|
|
tovushi o‘zbek tilidagi ong, tong so‘zlaridagi ng tovushi talaffuziga o‘xshash bo‘lib, biroq tovushi so‘z oxirida cho‘ziqroq talaffuz etiladi
|
|
h
|
|
h bo‘g‘iz nafas sirg‘aluvchi tovush o‘zbek tilidagi h tovushidan kuchsizroq talaffuz etiladi
|
|
Y
|
|
j tovushi o‘zbek tilidagi yga o‘xshash bo‘lib, alohida talaffuz etilganda qo‘shimcha tovushi hosil bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik kerak
|
diftonglar (ikki unli tovushlardan iborat bo‘lgan hamda bir-biridan ajratmay talaffuz etiladigan tovushlar)
|
|
ey
|
lake, take
|
diftongi o‘zbek tilidagi keyin so‘zidagi ey tovushiga o‘xshaydi
|
|
|
go, home
|
diftongi o‘zbek tilidagi ov, birov so‘zlaridagi ov tovush birikmasiga o‘xshashroqdir
|
|
|
|
a diftongi o‘zbek tilidagi nay, sayl so‘zlaridagi yga o‘xshashroq talaffuz etiladi
|
|
|
|
a diftongi kauchuk, pauza, nav so‘zlaridagi au va av tovush birikmalariga o‘xshaydi
|
|
|
|
diftongining talaffuzi o‘zbek tilidagi oy, toy, boy so‘zlaridagi oy tovush birikmasi talaffuziga birmuncha o‘xshaydi
|
|
|
|
r diftongi o‘zbek tilidagi iye (ajablanish ma’nosidagi) so‘zining talaffuziga o‘xshab ketadi
|
|
|
|
e diftongi o‘zbek tilidagi e va a tovushlari birikmasiga o‘xshash talaffuz etadi
|
|
|
|
diftongi o‘zbek tilidagi u va a tovushlari birikmasiga o‘xshash talaffuz etiladi
|