Gulli o‘simliklarda urug‘lanish jarayonlari va urug‘ning rivojlanishi

Gulli o‘simliklarda urug‘lanish jarayonlari va urug‘ning rivojlanishi

Reja:

• Gullarning urug‘lanishini mohiyati
• Murtak xaltacha shakllanishi
• Endospermning shakllanishi.
• Apomiksis

Gullarning urug‘lanishini mohiyati

• Urug`lanish erkak va urg`ochi jinsiy gametalarning o`zaro qo`shilish jarayoni hisoblanib, gulli o`simliklarning erkak gametasi spermiya urg`ochi gametasi esa tuxum hujayra deyiladi.
• Chang donasining bitta hujayrasi teshiklar orqali bo`rtib chiqib chang nayiga aylanadi. Chang nayi urug`chi tumshuqchasi orqali ustuncha va tugunchada o`tadi va urug`kurtakning chang yo`liga yetib keladi. Chang nayining o`sish vaqtida vagetativ hujayraning mag`izi erib, yo`qolib ketadi. Generativ hujayraning mag`izi esa ikkita hujayra, ya`ni spermiyalarni hosil qiladi. Murtak qopchasida chang nayining uchki qismi yoriladi, spermiyalar murtak qopchasi ichiga tushib, ularning biri tuxum hujayra bilan, ikkinchisi ikkilamchi mag`iz bilan qo`shiladi. Bu jarayon qo`sh urug`lanishdir. Urug`langan tuxum hujayra zigotaga aylanadi va zigotadan murtak hosil bo`ladi. Bunda ikkilamchi mag`iz triploid holatga o`tadi, tez bo`linib endospermni hosil qiladi. Integumentdan urug` po`sti, urug`kurtakdan urug` kelib chiqadi. Sinergid va antipod hujayralar yo`qolib ketadi. Nusellus murtakni oziqlantiruvchi to`qima sifatida perispermga aylanadi

Gulli o‘simliklarda urug‘lanish jarayonlari va urug‘ning rivojlanishi

• Yuqorida tahlil qilinganidek changdagi xujayralar bо‘linib chang naychasini xosil qiladi. Chang naychasi о‘zida ikkta spermiya xujayrasini olib tuxum xujayragacha olib boradi. Kо‘pchilik о‘simliklarda chang naychasi Chazal tomonida kirib chalazogamiyani hosil qiladi. Tuxum xujayraga kirish uchun murtak qopchasiga kiradi va u senergid otqali embrion qopcha devoriga yoki tuxum xujayra bilan senergidning oralig‘iga kiradi va tuxum xujayrani urug‘lantiradi.
• Qoydaga binoan chang Naychasi kirishi bilan sinergidni bittasi yemiriladi .Bazan sinergidlar oldinroq paydo bо‘ladi( Williams, 1984)
• Keyinchalik chang naychisining uchi va spermaning ikkta hujayrasi , bazan о‘simlik hujayrasining qoldiqlari bilan murtak qopchasini sitoplazmasiga kiradi.
• As already described above, the pollen grain germinates and produces a pollen tube on the stigma. The pollen tube ,which carries within it the two sperm cells, passes through the syle and reaches the ovule. In some plants the pollen tube penetrates through the chalazal region, i.e. chalazogamy. Usually one of synergids destroyed by the penetration of the pollen tube. Sometimes the synergids have previously been degenerated.(Went and Willemse, 1984).
• Later the tip of the pollen tube reptures and the two sperm cells,sometimes together with remnants of the vegetative cell, enter into the cytoplasm of the embryo sac.
• A.Fahn.PlantAnatomy.NewYork.University.USA2011.19bob,472bet
•