Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

3-SEMINAR MASHG’ULOTI
Mavzu: Matnlar ustida ishlash.
Otlar kategoriyalari. Sifatlarning xarakteriga ko‘ra turlari.


Таҳлил учун матнлар
(9) «Qag‘anlïg‘ budun әrtim, qag‘anïm qanï? Nә qag‘anqa әsig, küchig bәrürmәn?» tәr әrmish. Ancha tәn Tabg‘ach qag‘anqa yag‘ï bolmush (10) yag‘ï bolup, әtinü yaratunu umduq yana ichikmish. «Buncha әsig küchüg bөrtük rü saqïnmatï türk budun өlürәyin! Urug‘ asratayin!» tәr әrmish, yoqadu barïr әrmish. Өzә (10) Türk tәңrisi Türk ïduq yәri
(11) subi ancha tәmish <әrinch> : «Türk budun yoq bolmazun!» tәyin «budun bolchun (?)» tәyin aqaңïm Әltәrәs qag‘anïg‘ өgәm Әlbilgә qatunug‘ tәңri tөpәsindә tutup yөgәrü kөtәrmish (X. kөtәrti) әrinch. Aqaңïm qag‘an yәti yәgirmi әrin tashïqmïsh. Tashra (12) yorïyur tәyin kü әshitip balïqdaqï tashïqmïsh, tag‘daqï (11) әnmish, tәrilip yәtmish әr bolmush.
ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Abdurahmonov G‘. Qadimgi turkiy til. –Toshkent, 1992.
   
2. 
   Rahmonov N. , Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. –Toshkent, 2009.
   
3. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov Sh., Qozoqboyev M. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, 2008.
   
4. 
   Ashirboyev S., Azimov I. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. Toshkent, 2002.
   
5. 
   Tursunov U., O‘rinboev B., Aliev A. O‘zbek adabiy tili tarixi. - Toshkent, 1995.
   

4-SEMINAR MASHG’ULOTI
Mavzu: Matnlar ustida ishlash.
Son turkumi paradigmasi. Fe’lning grammatik – funksional shakllari.

Tәңri küch bәrtük üchün aqaңïm qag‘an süsi bөri-tәg әrmish, yaqïsi koi-tәg әrmish. Ilgәrü qurïg‘aru sülәp, tәrmish, qobartmïsh. Qamïg‘ï (13) yәti yüz әr bolmush, yәti yüs әr nolun әlsirәmish qag‘ansïramïsh budunug‘, küңdәmish quldamïsh budunug‘, türk tөrüsün ïchg‘ïnmïsh (12) budunug‘ әchim apam tөrüsinchә yaratmïsh, bushg‘urmush, Tөlәs Tardush budunug‘ anda әtmish, (14) yabg‘ug‘, shadïg‘ anda bәrmish. Bәriyә Tag‘ach budun yag‘ï әrmish, yïraya Baz qag‘an Toquz-og‘uz budun yaqï әrmish, Kïrqïz, Kurïqan, Otuz-tatar, Kïtay Tatabï akup (qup?) yaqï әrmish. Aqaңïm qag‘an bunch…………budunug‘ (15) qïrq artuqi(13) yәti yoli sülәmish, yәgirmi sөңüsh sөңüshmüsh, tәңri yarïlqaduq üchün әlligig әlsirәtmish, qag‘anlïg‘ïg‘ qag‘ansïratmïsh, yag‘ïg‘ baz qïlmïsh, tizligig sөkürmüsh, bashlïg‘ïg‘ yükündürmish. Aqaңïm ….yana bәrtimiz. Ilgәrü Kadïrqan yïshïg‘ asha budunug‘ ancha qondurtumïz ancha әttimiz, qurïg‘aru (18) Kәңü –tarman- (X. tarban)qa tәgi Türk budunug‘ ancha qondurtumïz, ancha әttimiz.

ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. 
   Abdurahmonov G‘. Qadimgi turkiy til. –Toshkent, 1992.
   
2. 
   Rahmonov N. , Sodiqov Q. O‘zbek tili tarixi. –Toshkent, 2009.
   
3. 
   Abdurahmonov G‘., Shukurov Sh., Qozoqboyev M. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. –Toshkent, 2008.
   
4. 
   Ashirboyev S., Azimov I. O‘zbek tilining tarixiy grammatikasi. Toshkent, 2002.
   
5. 
   Tursunov U., O‘rinboev B., Aliev A. O‘zbek adabiy tili tarixi. - Toshkent, 1995.