Guliston davlat universiteti y. Tojiyev, M. Latipov «til tarixi»

SHart mayli. Qadimgi turkiy tilda fe’l –sa (r), -sə(r), -za(r), -zə(r) affikslarining qo’shilishi orqali fe’lning shart mayli formasi hosil bo’ladi. Masalan: ərsər, qazg’an masїr, їsar, basmasar va boshqa shu kabilar. Fe’lning shart mayli formasi ish-harakatning bajarilishidagi shartni bildiradi.
Aniqlik mayli. Aniqlik mayli maxsus qo’shimchaga ega emasligi bilan yuqoridagi mayl turlaridan farq qiladi. Fe’lning o’tgan, hozirgi va kelasi zamon formalari aniqlik maylida bo’ladi. Fe’llarda zamon esa –ur, -ür, ar, -ər, yur, -yür, -g’alїr, -gəlir, dachї, -dəchi, -g’ay, -gəy, -g’u, -gü, -g’uluq, -gülük, -tur, -tür, -duq, -dük, -tїg’, -tig, -әrti, -mїsh, -mish, -mush ərti, -tuchi ərmish va boshqalar orqali hosil bo’ladi va aniqlik maylida bo’ladi. Masalan: agdїmїz, olurtїmїz va h.


Fe’l zamonlari.²⁰ Qadimgi turkiy tilda ham fe’lning uch xil shakli mavjud:
O’tgan zamon fe’li
Hozirgi zamon fe’li
Kelasi zamon fe’li.
O’tgan zamon fe’li. Fe’l o’zaklariga –d, -t, -yuq, -yük, -yug’, -yügər, -duq, -dük, -dug, -dük, +ərti/-dїq, -dik, -mїsh, -mish /+әrti/ kabi affikslarni va shaxs-sonni qo’shish bilan fe’lning o’tgan zamon formasi hosil bo’ladi.

Birlik		ko’plik
1 shaxs	Qїltїm	qїltїmїz
2 shaxs	Kїltїң	qїltїңїz
3 shaxs	qїltї	qїltї

Bu affikslar orqali hosil bo’lgan o’tgan zamon fe’li ish-harakatning o’tmishda aniq bajarilganligini, so’zlovchining o’zi ko’rgan va bilgani haqidagi aniq xabarni ifodalaydi.