Guliston davlat universiteti “tabiy fanlar” fakulteti biologiya yo’nalishi 12-19- guruh talabasi maxmudova dilshodaning zoologiya fanidan “O’zbekistonda uchraydigan stemizuvchilar

Ishning maqsad vazifalari

• Ishning maqsad vazifalari
• Vatanimiz hayvonot dunyosi juda qadimdan shakllanib kelgan . Hayvonlarning bir qancha turlari dastlab mana shu o’lkada paydo bo’lgan ; boshqa turlari qoshni hududlardan kelib qolgan. Orol bakra baligi, soxta kurakburun baligi , turkurton agamasi, turkiston gekkonid , qum bo’g’ma iloni , ingichka barmoqli qo’shoyoq, ko’k sugur va boshqa ko’pgina turlar O’rta Osiyo hududda tarqalgan bo;lib , boshqa o’lkalarda deyarli uchramaydi.

Mamlakatimizda hayvonlarni muhofaza qilish , yo’qolib borayotgan turlarni saqlab qolish , ularni ko’paytirishga katta e’tibor berilmoqda.

1. Sutemizuvchilarning umumiy tuzilishi. Sutemizuvchilar umurtqali hayvonlar orasida eng yuksak darajada rivojlangan bo’lib , xilma – xil sharoitda yashashga moslashgan . Sutemizuvchilarning boshqa umurtqalilarga nisbatan asosiy progressive belgilari quyidagilardan iborat: 1. Markaziy nerv sistemasi , ayniqsa oldingi miya yarimsharlarining kulrang moddasi – oliy nerv faoliyatining markazi yuksak darada takomillashgan . Markaziy nerv sistemasining murakkab tuzilganligi bu hayvonlarga o’zgarib turadigan yashash muhiti ta’sirida yangi ko’nikmalarni oson va tez hosil qilish , ya’ni o’garuvchan sharoitga tez moslashish imkonini beradi.

2. Sutemizuvchilarning ko’pchiligi tirik tug’adi va bolalarini sut bilan boqadi. 3. Termoregulyatsiyaning juda takomillashganligi tana temperaturasining doimiyligini ta’minlaydi. Bu bir tomondan issiqlik hosil bo’lishini tarqtibga solish yo’li bilan ( kimyoviy termoregulyatsiya deb ataluvchi yol bilan) ikkinchi tomondan fizikaviy termoregulyatsiya deb ataluvchi issiqlik chiqarilishini nafas olish va terlash jarayonida teri qon aylanishini idora qiladi. Issiqlik chiqarishni tartibga solishda jun qoplami , ayrimlarida esa teri osti yog’ qatlamining ahamkiyati juda katta. Teri qon tomirlari kengaygan vaqtda issiqlik chiqarish kuchayib, toraygan vaqtda keskin kamayadi.

Sutemizuvchilar tanasining sovushida ter bezlari yordamida chiqarilgan suvning teri orqali bug’lanishining ahamiyati ham muhim.Yuqorida keltirilgan moslanishlar yordamida kopchilik sutemizuvchilarning tana harorati doimiy hisoblanadi.