Guliston davlat universiteti pedagogika va psixologiya kafedrasi

Rag’batlantirish-tarbiyalanuvchi xulq-atvoriga beriladigan ijobiy baho bo’lib ezgulikka, komillika undovchi va etaklovchi usuldir.
Rag’batlantirish xaqkoniy, meyoriy va aniq o’z vaqtlarida oshkoro amalga oshirilganda samarali bo’ladi. Rag’batlantirishning bir qancha turlari bor. Ularga ma’qullash, maqtash, ishonch bildirish, namuna qilib ko’rsatish, minnatdorchilik, raxmatnoma e’lon qilish, mukofotlashlar kiradi. Mukofotlash o’z navbatida faxriy yorliq, maqtov qog’ozi, diplom, ko’krak nishonlari, o’quv jixozlari, sovg’a va yodgorliklar, pul, chet ellarga yuborish va hakozo tarzda bo’ladi. Mukofotlashda aniq me’yorga rioya qilish zarur. Me’yorga etmaganda o’quvchining xafsalasi pasaytirilsa ortiq bo’lganda ta’magirlikka o’rgatib qo’yish xavfi tug’iladi.
Jazolash-tarbiyalanuvchidagi salbiy xususiyatlarga berilgan baho va uni to’zatish yo’llarini aniq ko’rsatib beruvchi usullar yig’indisidir. Jazolash ham o’z vaqtida ma’lum me’yor doirasida bo’lishi zarur. Pedagogika fanida jazolashni quyidagi turlaridan foydalanish lozimligi ta’qi-qlanadi. Tartibga chaqirish, e’tiroz bildirish, uyaltirish, ogohlantirish, do’q-pupisa, xayfsan, jamoa orasida muhokama qilish, jamoadan chetlashtirish, axloq tuzatish muassasalariga o’tkazish. Tan jazosi berish, ma’naviy taxqirlash, kamsitish pedagogik jarayonda qo’llanilmasligi zarur. Lekin amaliyotda ba’zan jazoning bu turlari berilganligi uchrab turadi. Pedagogik mahorati past bo’lgan tarbiyachilargina bu holatga tushadi.