|
AQSHda kasbga yo’naltirish
o’quvchilarning kasblar
bo’yicha axborotlarga ega bo’lishni ta‘minlash,
kelajakda
maqbul kasbni tanlab, ishga kirishlariga yordam berishdan
iboratdir. O’quvchilar turli mutaxassisliklar mazmuni
bilan tanishib, mehnat o’qituvchilaridan maslahat oladilar.
Kasbga yo’naltirishda «Gaydens» psixologik-pedagogik
xizmatining yo’lga qo’yilishi muhim o’rin tutadi.
27
Kanadada
xalq xo’jaligining 22 tarmog’i bo’yicha 315 kasb guruhlariga
jamlangan mutaxassisliklar yuzasidan dastur mavjud bo’lib, shu asosida yoshlar
kasb tanlaydilar.
Rossiyada
yoshlarni kasbga yo’llash ishlari mehnat va xalq ta‘limi tizimiga
bo’ysunadi.
Talabalar ta’limini qo’llab-quvvatlashda eng muhim aspektlardan biri
talabalarni o’z bajarayotgan ishlari bo’yicha qayta aloqa olishlaridir. Semestrli
tizim doirasidagi odatdagi xato, bu talabalarni semestr oxirida ularni
baholangan ishlari baholar va o’qituvchini qisqa izohi bilan qaytarilganda
faqatgina ular qanday yaxshi yoki yomon natija olganliklarini bilishlaridir. Bu
paytga kelib, biron bir chora ko’rish kech bo’ladi. O’qituvchini nuqtai nazaridan,
katta sonli talabalar guruxida bir semestr doirasida qisqa vaqt ichida
talabalarga qaratilgan qayta aloqani ta’minlash qiyindir.
Ushbu muammoga oson javobni o’zi yo’q lekin ba’zi bir taklif qilingan
yechimlar quyidagidan iborat bo’lishi mumkin. Talabalar o’zlarini
baholanadigan yakuniy ishlarini bir qismini kursni yarmida topshiradilar, yoki
ular o’z ish rejalarini topshiradilar. Alternativ holda, baholanadigan ishni bir
kichik qismi ertaroq topshirilib, uni qaytib olish sanasi yakuniy ishni
tamomlashdan oldin belgilanadi. Ba’zi fanlarda onlayn baholashni qo’llash
mumkin, bunda ishlar elektron tarzda belgilanib, talabalarga shu zahotiyoq
ularni natijalari qayta jo’natiladi. Bunday baholash talabani o’z vaqti doirasida
amalga oshiriladi, va qayta aloqa avtomat ravishda bajariladi.
O’z o’zini baholash xam foydali bo’lishi mumkin ta’lim bo’yicha qayta
aloqani ta’minlash uchun, agar ular yaxshi tuzilgan bo’lsa, baholash mezoni
yaxshi tushunilsa, masalan bularni talabalar bilan mulohaza qilinsa.
11
Angliya
maktablarida kasbga yo’naltirish o’quv jarayonining maxsus
qismidir. O’rta o’quv muassasalarida asosiy ishni kasbga yo’naltiruvchi
mutaxassislar bajaradilar. Ular o’quvchilarga o’z qobiliyatlari va qiziqishlariga
mos ta‘lim yo’nalishini tanlash ishida yordam beradi. Kasbga yo’naltiruvchi
xizmatlari bilan mustahkam aloqada bo’ladilar. Ular biror kasb egasiga
qo’yiladigan talablarni guruhlashlari va maktab bitiruvchilarining kasbiy
imkoniyatlarini to’g’ri baholashlari kerak. Kasbga yo’naltiruvchi o’qituvchilardan
o’quvchilarga individual yondashuv talab etiladi.
Bunday yondashuvni ta‘minlash uchun o’qituvchilar har bir o’quvchi
uchun shaxsiy ma‘lumotnoma yuritadilar, unga doimiy ravishda o’quvchining
o’zlashtirishi, umumiy va jismoniy rivojlanish sharoitlari haqidagi ma‘lumotlar
kiritib boriladi. Bundan tashqari ma‘lumotnomada anketa, test, suhbat natijalari
ham o’z ifodasini topadi. O’quvchilar shaxsini o’rganishda mustaqil tavsiyalar
metodi, ya‘ni o’smir va uning hayot borasidagi o’y-fikrlariga tayaniladi.
11
A handbook for teaching and learning in higher education : enhancing academic
practice / [edited by] Heather Fry,
Steve Ketteridge, Stephanie Marshall.–3rd ed.
p. cm.
pp:
120,121.
28
Oliy Ta’lim Sifatini Ta’minlash bo’yicha Agentlik kvalifikatsiya
xarakteristikalariga asosan, odatda muvaffaqiyatli, oliy pog’onadagi talabalar
dalillarni tanqidiy baxolash, farazlar tuzish, abstrakt kontseptsiyalar va
ma’lumotlar tuzish, baholash, muammoni yechish yo’lida kerakli savollarni
shakllantirish, yoki muammoni echimi uchun bir qator yechimlarni aniqlash
borasida qobiliyatga ega bo’lishlari mumkin” (QAA, 2001).
Ba’zida biz o’ylashimiz osonki, talabalar tahlil, tanqidiy tushunish,
interpretatsiya, baholash, dalillar keltirish kabi terminlar nima anglatishini
biladilar deb.
Ushbu terminlarni ma’nosi mahsus fanlarga tegishli bo’lib, masalan bir fan
doirasida o’qituvchilar talabalardan ushbu terminlarni o’z ishlarida qo’llashda
har xil natijalar kutishlari mumkin. Natijalar va baholash mezonlari yordamida
ko’proq ochiqlikka erishish mumkin, lekin shu narsa, o’qituvchilar etarli vaqt
ajratib talabalar bilan ushbu terminlarni ma’nosi haqida suhbat qurishlari va ani
shu terminlarni qo’llab talabalar bilan qayta aloqa o’rnatishlari zarur.
12
Do'stlaringiz bilan baham: |
