Гулистон давлат университети Иқтисодиёт кафедраси

Корхонани тавсифловчи омиллар	Устунлик	Камчилик
баҳо
Корхона менежменти тадбиркорлик маданияти ва фалсафаси мақсадлар ва стра­тегиялар ходимларни рағбатлантирши тизими	.
Ишлаб чиқариш асбоб-ускуналар ишлаб чиқариш линияларининг мослашувчанлиги ишлаб чиқаришни ривожланиш ва бошқариш сифати
Илмий тадқиқотва лойиҳалар интенсивлик ва натижалар ноу-хау янги ахборот технологияларидан фойдаланиш		.
Маркетинг сотувни ташкил қилиш сотув филиалларини жойлаштириш энг муҳим маҳсулот турларининг «ҳаётийлик даври» босқичи
Кадрлар ёш таркиби маълумот даражаси ходимлар малкаси ва уларнинг меҳнатини рағбатлантириш
Молия ўз капитали салмоғи (капитал ва заҳиралар) молиявий ҳолат даражаси кредит олиш имкониятлари

8-жадвал

Товарнинг кучли ва заиф томонлари

№	Товарнинг кучли ва заиф томонларини ўрганишда саволнинг қўйилиши	Кучли томон	Заиф томон
1	Сизнинг маҳсулотингиз йўналтирилган бозор сегментини аниқлай оласизми?
2	Мижозлар сўровларини ўрганиб чиққанмисиз?
3	Сизнинг маҳсулотингиз (хизмат) мижозлар учун қандай афзалликлар ҳадя эта олади?
4	Маҳсулотингизни мўлжалланган истеъмолчилар томон самарали етказиб бера оласизми?
5	Сизнинг маҳсулотингиз (хизмат) бошқа ишлаб чиқарувчилар маҳсулоти (хизмати) билан қуйидагилар бўйича рақобатлаша оладими: сифати, ишончлилиги, эксплуатация ва бошқа товар тавсифномалари бўйича; нархи; тўловни рағбатлантириш; тарқатиш (сотиш) жойлари;
6	Сизнинг маҳсулотингиз (хизмат) ҳаётийлик дарининг қайси босқичида эканлигини биласизми?
7	Янги маҳсулот турларига доир ғояларингиз борми?
8	Турли-туманлик ва маънавий эскириш даражаси нуқтаи назаридан мувофиқлаштирилган маҳсулот (хизмат) ассортиментига эгамисиз?
9	Мижозлар сўровларига асосан маҳсулот модификациясини мунтазам амалга оширасизми?
10	Янги маҳсулот яратиш сиёсатини қўллаб турасизми?
11	Сизнинг маҳсулотингиздан (хизмат) рақобатчилар томонидан нусха кўчириб олиниши мумкинми?
12	Ишлаб чиқариш ғояларингиз мос келувчи савдо ва фабрика маркалари, патенларга эгами?
13	Харидорларнинг эътироз ва шикоятларини кузатиб борасизми?
14	Харидорлар томонидан эътироз ва шикоятлар сони камайаяптими?

Маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш стратегиясини ишлаб чиқишга таъсир этувчи ва ўз навбатида бизнес-режанинг ушбу бўлимида ҳисоб-китобларни амалга оширишда таклиф этилаётган товарнинг ҳаётийлик даврини аниқлаш муҳим аҳамият касб этади. Ҳар қандай товарнинг ҳаётийлик даври маълум бир қонуниятларга бўйсунади ва бир қатор даврларни (босқичларни) ўз ичига олади (намойиш этиш, бозорга киритиш, ўсиш, тўйиниш, пасайиш) (6.3 -расм).


7. Янги бозорлар

4. Бозорнинг тўйиниши





6. Модернизация

3. Ишлаб чиқариш ва сотишни кенгайтириш





5. Пасайиш





2. Бозорга киритиш



8. Ишлаб чиқаришни тўхтатиш


1. Намойиш

6.3-расм. Товар ва хизматларнинг ҳаёт даври босқичлари

Фирмалар товар ҳақиқатда ўсиш босқичида турган бир пайтда у етуклик босқичга кирди деб, унга эътиборни сусайтирган ҳамда қўшимча фойда олиш имкониятидан маҳрум бўлган ҳоллар кўп кузатилган. Кўпинча бунинг акси ҳам бўлиб туради. Товар ўсиш босқичида деб ҳисоблаган фирма уни ўзлаштиришга киришади. Текшириб кўрилганда эса, товарнинг етуклик босқичидан ўтганлиги маълум бўлиб, фирманинг омборларида сотилмай қолган маҳсулотлар тўпланиб қолади. Айнан шу сабабли «иккинчи тўлқин»даги ишлаб чиқарувчилар улар ишлаб чиқаришни мўлжаллаб турган товарнинг ҳаётийлик даври босқичини тўғри топа олишлари лозим бўлади. Бу янги товарларни ишлаб чиқиш стратегиясини тўғри танлашга имкон беради.
Шундай қилиб, янги товарларни ишлаб чиқишда ишлаб чиқилаётган товар ва бошқа фирмаларнинг ўхшаш товарларининг ҳаётийлик даври босқичларини солиштирш муҳим аҳамият касб этади. Муваффақиятли ривожланиш учун ҳар бир корхона ўсиш босқичидаги рақобатбардош товарларга эҳтиёж сезади.