Guliston davlat universiteti b. A. Xasanov, A. A. Xashimov, A. B. Muxametov, A. A. Abduvohidov buxgalteriya hisobi

Xo’jalik operatsiyalari mazmuni	Summa (so’m)
Hisobvaraqlarning bog’lanishi
Debet	Kredit
Mahsulot jo’natilgandan so’ng operatsiyalarni hisobga olish
“B” tashkilotiga jo’natilgan tovarlar qiymati aks ettirildi	42 258 000	4010	9010
QQS summasi aks ettirildi	6 338 700	4010	6410
Sotilgan mahsulotni haqiqiy tannarxi hisobdan chiqarildi	21 150 000	9110	2810
Mahsulot sotishdan olingan daromad hisobvarag’i yopildi	42 258 000	9010	9910
Sotilgan mahsulotni haqiqiy tannarxi hisobvarag’i yopildi	21 150 000	9910	9110
Foyda solig’i hisoblandi ((42 258 000 so’m – 21 150 000 so’m = 21 108 000 so’m) x 15%)	3 166 200	9810	6410
Mahsulot sotishdan moliyaviy natija (foyda) aks ettirildi (42 258 000 so’m – 21 150 000 so’m – 3 166 200 so’m)	17 941 800	9910	8710
QQS byudjetga o’tkazildi	6 338 700	6410	5110
Byudjetga foyda solig’i o’tkazildi	3 166 200	6410	5110
Da’vo huquqi o’tqazilgandan so’ng operatsiyalarni hisobga olish
“C” tashkilotga debitorlik qarz sotilishi aks ettirildi» (QQS siz)	45 075 000	4890	9390
QQS hisoblandi	6 761 250	4890	6410
“B” tashkilotni (mahsulot xaridori) debitorlik qarzi hisobdan chiqarildi	42 258 000	9430	4010
Mahsulot jo’natilganda hisoblangan va byudjetga to’langan QQS summasi hisobdan chiqarildi	6 338 700	6410	4010
Boshqa operatsion daromadlar hisobvarag’i yakuniy moliyaviy natija hisobvarag’iga hisobdan chiqarildi	45 075 000	9390	9910
Boshqa operatsion xarajatlar hisobvarag’i yakuniy moliyaviy natija hisobvarag’iga hisobdan chiqarildi	42 258 000	9910	9430
Foyda solig’i hisoblandi ((45 075 000 so’m – 42 258 000 so’m q 2 817 000 so’m) x 15%)	422 550	8710	6410
Debitorlik qarz sotishdan moliyaviy natija (foyda) aniqlandi (45 075 000 so’m – 42 258 000 so’m – 422 550)	2 394 450	9910	8710
“C” tashkilotidan da’vo huquqini o’tkazish shartnomasi bo’yicha pul mablag’lari qabul qilindi (QQS bilan) (45 075 000 sumQ 6 761 250 so’m)	51 836 250	5110	4890
Hisobot davrida byudjetga QQS summasi o’tkazildi (6 761 250 so’m – 6 338 700 so’m)	422 550	6410	5110
Byudjetga foyda solig’i o’tkazildi	422 550	6410	5110

№ 2-misol.

2019 yilning noyabr oyida oldi-sotdi shartnomasi bo’yicha kelgusida etkazib beriladigan tovarlarga tashkilot tomonidan 42 258 000 so’m va QQS 6 338 700 so’m miqdorida to’lov qilindi. Joriy yilning dekabr oyida xaridor sotuvchidan 48 596 700 so’m miqdorida mahsulot oldi, shu jumladan QQS summasi 6 338 700 so’m.
Tovarlarni kelgusida etkazib berish hisobiga bo’nak to’lovlarini o’tkazish va tovarlarni qabul qilish bo’yicha operatsiyalarni hisobda aks ettiring?
Yechim

Xo’jalik operatsiyalarni mazmuni	Summa (so’m)	Hisobvaraqlarning bog’lanishi
		Debet	Kredit
Noyabr oyida hisobga olinadigan operatsiyalar
Kelgusida tovarlar etkazib berish hisobiga MEBga oldindan to’lov qilindi	42 258 000	4310	5110
Kelgusida tovarlar etkazib berish hisobiga MEBga QQS summasi oldindan to’lov qilindi	6 338 700	4310	5110
MEBga to’langan summa hisobidan QQS summasi bo’nak hisobiga qayd qilindi	6 338 700	4410	4310
Bo’nak to’langan QQS summasi hisobdan chiqarildi	6 338 700	6410	4410
Dekabr oyida hisobga olinadigan operatsiyalar
MEBni hisob-kitob hujjatlari (hisobvaraq-faktura) bo’yicha tovarlar qiymati hisobga qabul qilindi (QQS siz)	42 258 000	2910	6010
MEB tomonidan hujjatlarda ko’rsatilgan QQS summasi hisobga olindi	6 338 700	4410	6010
Kelgusida qabul qiladigan tovarlar hisobiga hisobdan chiqarilgan QQS summasi qaytadan tiklandi	6 338 700	4410	6410
Qaytadan tiklangan QQS summasi berilgan bo’naklar bo’yicha hisob-kitoblarga o’tkazildi	6 338 700	4310	4410
MEBga bo’lgan qarzlarni qoplashda avval berilgan bo’naklarning hisobga olinishi	42 258 000	6010	4310
Hisobga olingan tovarlar bo’yicha QQS summasi hisobdan chiqarildi	6 338 700	6410	4310

№ 3-misol.

2019 yilning oktyabr oyida tashkilot ta’minot shartnomasi shartlariga ko’ra tovar etkazib berish hisobiga xaridordan 42 258 000 so’m va QQS summasi 6 338 700 so’m miqdorida bo’nak oldi.
Joriy yilning noyabr oyida tashkilot tovar etkazib berish hisobiga xaridordan yana qisman 11 500 000 so’m va QQS summasi 1 725 000 so’m bo’nak oldi.
Tashkilot joriy yilning dekabr oyida 61 821 700 so’mlik, shu jumladan QQS – 8 063 700 so’m, mahsulot xaridorga sotish shartnomasi shartlariga muvofiq jo’natildi.
Jo’natilgan tovarlarni xarid narxi 26 880 000 so’mni tashkil etdi. Tovar sotish bilan bog’liq xarajatlar 1500 000 so’m bo’ldi.
Tovarlarni kelgusida etkazib berish hisobiga bo’nak to’lovlari summalarini olish va tovarlarni jo’natish bo’yicha operatsiyalarni hisobda aks ettirish.